Epicureanism và nỗi sợ hãi: Giải phóng bản thân khỏi những ám ảnh lo âu

Hãy cùng nhau hồi tưởng và hình dung những tình huống sau đây:

Tình huống 1 (Cá nhân): “Đêm trước một kỳ thi quan trọng, một buổi thuyết trình trước đám đông, một cuộc phỏng vấn xin việc, hay một quyết định có thể thay đổi cuộc đời… Bạn trằn trọc, không thể ngủ được, tim đập thình thịch, tay chân run rẩy, đổ mồ hôi, dạ dày quặn thắt, miệng khô khốc, và đầu óc bạn tràn ngập những suy nghĩ tiêu cực, những hình ảnh đáng sợ, những viễn cảnh tồi tệ. Bạn cảm thấy lo lắng tột độ, sợ hãi thất bại, sợ bị đánh giá, sợ bị từ chối, và không thể suy nghĩ sáng suốt, không thể tập trung, không thể làm bất cứ điều gì. Bạn có nhận ra mình trong tình huống này không? Bạn có thường xuyên trải qua những cảm giác tương tự?”

Tình huống 2 (Xã hội): “Trong xã hội hiện đại, với nhịp sống nhanh, áp lực cao, cạnh tranh khốc liệt, và vô số những thông tin tiêu cực dồn dập hàng ngày trên báo chí, truyền hình, và mạng xã hội, chúng ta dường như bị bao vây bởi vô vàn nỗi sợ: sợ thất nghiệp, sợ mất tiền, sợ bệnh tật, sợ già, sợ chết, sợ khủng bố, sợ chiến tranh, sợ bị bỏ rơi, sợ bị lừa dối, sợ bị phản bội, sợ không thành công, sợ không được yêu thương, sợ không được chấp nhận, sợ không đủ tốt… Những nỗi sợ này, dù có thật hay chỉ là tưởng tượng, có thể trở thành những xiềng xích vô hình, giam cầm chúng ta trong một cuộc sống đầy lo âu, căng thẳng, bất an, và ngăn cản chúng ta tận hưởng niềm vui, hạnh phúc, và ý nghĩa của cuộc sống.”

Tình huống 3 (Lịch sử/Truyền thuyết): “Trong thần thoại Hy Lạp, có một câu chuyện ngụ ngôn về Damocles, một cận thần của bạo chúa Dionysius II ở Syracuse. Damocles luôn ghen tị với quyền lực, sự giàu có, xa hoa, và sung sướng của nhà vua, và luôn miệng ca ngợi hạnh phúc của người đứng đầu thiên hạ. Để dạy cho Damocles một bài học, Dionysius đã mời Damocles đến dự một bữa tiệc linh đình, và cho phép Damocles ngồi lên ngai vàng, đội vương miện, mặc áo bào, và tận hưởng mọi đặc quyền của một vị vua. Nhưng đồng thời, Dionysius cũng cho treo một thanh gươm sắc bén, lơ lửng ngay trên đầu Damocles, chỉ bằng một sợi lông đuôi ngựa. Suốt cả bữa tiệc, Damocles không thể ăn ngon, ngủ yên, không thể thư giãn, không thể tận hưởng bất kỳ điều gì, vì luôn luôn sợ hãi rằng sợi lông ngựa có thể đứt bất cứ lúc nào, và thanh gươm sẽ rơi xuống kết liễu cuộc đời mình.

Câu chuyện này là một ẩn dụ sâu sắc về nỗi sợ hãi thường trực, nỗi lo âu tiềm ẩn, nỗi bất an luôn đeo bám con người, ngay cả khi chúng ta có vẻ ngoài thành công, giàu có, hạnh phúc, hay quyền lực. Nó nhắc nhở chúng ta rằng, hạnh phúc không thể tồn tại bền vững nếu bị xây dựng trên nền tảng của sự sợ hãi.”

“Vậy, nỗi sợ hãi là gì? Nó có phải chỉ là một cảm xúc tiêu cực, phiền toái, cản trở chúng ta đạt được hạnh phúc, hay nó là một phần tất yếu của cuộc sống, một cơ chế tự nhiên, cần thiết cho sự sinh tồn, giúp chúng ta nhận biết và tránh né nguy hiểm? Làm thế nào để phân biệt giữa nỗi sợ hãi hợp lý, có ích, và nỗi sợ hãi vô lý, có hại?”

“Chủ nghĩa Epicureanism – một triết lý tập trung vào việc tìm kiếm sự thanh thản (ataraxia) và sự vắng mặt của đau khổ và lo lắng (aponia), coi trọng niềm vui và hạnh phúc – có thể giúp chúng ta đối phó với nỗi sợ hãi và lo âu như thế nào? Những người theo chủ nghĩa Epicureanism có sợ hãi không? Họ làm gì để giảm bớt, chế ngự, hoặc vượt qua nỗi sợ hãi?”

“Liệu có thể hoàn toàn giải phóng bản thân khỏi những ám ảnh lo âu, những nỗi sợ hãi, để sống một cuộc đời tự do, bình yên, không còn bất kỳ một gánh nặng nào? Hay chúng ta buộc phải chấp nhận rằng, sợ hãi là một phần của cuộc sống, và học cách sống chung với nó, quản lý nó, và sử dụng nó như một động lực để phát triển?”

“Trong bài viết hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá cách mà Chủ nghĩa Epicureanism – một triết lý tưởng chừng như chỉ tập trung vào việc tìm kiếm khoái lạc và tránh né đau khổ – lại có thể trở thành một công cụ mạnh mẽ, một phương pháp hữu hiệu, và một lối sống tích cực để đối phó với nỗi sợ hãi và lo lắng – một trong những kẻ thù lớn nhất của hạnh phúc, một trong những rào cản lớn nhất trên con đường tìm kiếm sự bình an nội tâm, và một trong những thách thức lớn nhất của con người trong mọi thời đại.”

“Chúng ta sẽ tìm hiểu về quan điểm của Epicurus và các môn đệ của ông về nỗi sợ hãi, những nguyên nhân của nỗi sợ hãi, những tác động của nỗi sợ hãi, và những phương pháp để giảm thiểu, chế ngự, và vượt qua nỗi sợ hãi. Chúng ta sẽ khám phá những nguyên tắc cốt lõi của chủ nghĩa Epicureanism, những bài tập thực hành cụ thể, và những lời khuyên thực tế có thể giúp chúng ta giải phóng bản thân khỏi những ám ảnh lo âu, xây dựng sức mạnh tinh thần, tìm thấy sự bình yên trong tâm hồn, và sống một cuộc đời tự do, hạnh phúc, và ý nghĩa hơn, ngay cả khi đối mặt với những điều đáng sợ.”

Nỗi sợ hãi dưới góc nhìn của Epicurus

Nỗi sợ là gì?

Theo Epicurus, nỗi sợ hãi (fear) là một trong những nguồn gốc chính của sự đau khổ tinh thần (mental suffering), sự bất an, sự lo lắng, và sự mất bình tĩnh của con người. Nó ngăn cản chúng ta tận hưởng cuộc sống, theo đuổi hạnh phúc, và sống một cuộc đời ý nghĩa.

Khác với nỗi đau thể xác, thường là cụ thể, dễ nhận biết, và có nguyên nhân rõ ràng, nỗi sợ hãi thường là mơ hồ, khó nắm bắt, và bắt nguồn từ những yếu tố bên trong chúng ta, hơn là những yếu tố bên ngoài.

Epicurus cho rằng, nỗi sợ hãi thường không phải là phản ứng tự nhiên, hợp lý trước một nguy hiểm thực tế, hiện hữu, mà bắt nguồn từ những niềm tin sai lầm (false beliefs), những ảo tưởng (illusions), những định kiến, những suy diễn vô căn cứ, và sự thiếu hiểu biết (ignorance) về bản chất của thế giới, của con người, và của chính bản thân chúng ta.

“Chúng ta không sợ sự vật, mà sợ cách chúng ta nghĩ về sự vật.”

Do đó, để vượt qua nỗi sợ hãi, chúng ta cần phải thay đổi cách suy nghĩ, loại bỏ những niềm tin sai lầm, và tìm hiểu sự thật về thế giới và về chính mình.

Các loại sợ hãi mà Epicurus đề cập

Epicurus, dù không đưa ra một danh sách đầy đủ và chi tiết về tất cả các loại sợ hãi, đã chỉ ra những nỗi sợ hãi cơ bản, phổ biến, và gây ra nhiều đau khổ nhất cho con người:

Sợ thần thánh

Vào thời của Epicurus, nhiều người tin rằng thần thánh có quyền năng vô hạn, có thể can thiệp vào cuộc sống của con người, ban thưởng cho người tốt, và trừng phạt kẻ xấu. Nỗi sợ hãi bị thần thánh trừng phạt, gây ra tai họa, bệnh tật, mất mát… là một nỗi sợ hãi thường trực, ám ảnh nhiều người, và khiến họ sống trong sự lo âu, bất an, và phải tuân theo những quy tắc, luật lệ, nghi lễ tôn giáo một cách mù quáng.

Epicurus phản bác quan điểm này. Ông cho rằng, thần thánh (nếu có tồn tại) thì sống ở một thế giới khác, hoàn hảo, vĩnh cửu, và không quan tâm đến những chuyện của con người. Họ không can thiệp vào cuộc sống của chúng ta, không ban thưởng, không trừng phạt, và không gây ra bất kỳ điều gì cho chúng ta. Vì vậy, không có lý do gì để sợ hãi thần thánh.

“Thần thánh không đáng sợ, vì họ không quan tâm đến chúng ta.”

Sợ cái chết

Đây là một trong những nỗi sợ hãi lớn nhất, phổ biến nhất, và ám ảnh nhất của con người. Nhiều người sợ chết vì không biết điều gì sẽ xảy ra sau khi chết (liệu có linh hồn, có thế giới bên kia, có thiên đường, địa ngục hay không…), hoặc sợ sự đau đớn, sự mất mát, sự chia ly liên quan đến cái chết.

Epicurus cho rằng, cái chết không đáng sợ, vì khi chúng ta còn sống, thì cái chết chưa đến, và khi cái chết đến, thì chúng ta không còn tồn tại để cảm nhận nó. Cái chết chỉ là sự chấm dứt của mọi cảm giác, mọi ý thức, mọi trải nghiệm, và không có gì để sợ hãi trong trạng thái không tồn tại đó.

“Cái chết không liên quan gì đến chúng ta, vì khi chúng ta tồn tại thì cái chết không hiện diện, còn khi cái chết hiện diện thì chúng ta không tồn tại.”

“Chừng nào ta còn, cái chết không có; khi cái chết đến, ta không còn”

Sợ đau khổ

Epicurus thừa nhận rằng đau khổ về thể xác là một điều khó chịu, không ai mong muốn. Tuy nhiên, ông cho rằng, đau khổ về thể xác thường là ngắn hạn, có thể chịu đựng được, và có thể giảm bớt bằng thuốc men, chế độ ăn uống, nghỉ ngơi, và sự chăm sóc của người khác. Đau khổ về tinh thần (như lo lắng, sợ hãi, buồn bã, thất vọng…) thường là do những niềm tin sai lầm, những suy nghĩ tiêu cực, những kỳ vọng không thực tế, và có thể được loại bỏ hoặc giảm thiểu bằng cách thay đổi cách suy nghĩ, thay đổi thái độ, và tập trung vào những điều tích cực.

“Đau đớn về thể xác, nếu dữ dội thì ngắn ngủi, nếu kéo dài thì không dữ dội.”

Sợ không đạt được những điều mình mong muốn

Đây là một dạng sợ hãi phổ biến trong cuộc sống hiện đại, khi mà con người luôn luôn khao khát những điều tốt đẹp hơn, muốn có nhiều hơn, muốn đạt được nhiều hơn, và sợ rằng mình sẽ không đạt được những điều đó. Nỗi sợ hãi này có thể dẫn đến sự bất mãn, sự ghen tị, sự cạnh tranh, sự căng thẳng, và sự lo lắng không ngừng.

Epicurus cho rằng, để giảm bớt nỗi sợ hãi này, chúng ta nên tập trung vào những gì mình có thể kiểm soát (suy nghĩ, hành động, thái độ), chấp nhận những gì mình không thể kiểm soát (hoàn cảnh bên ngoài, kết quả…), biết đủ, hài lòng với những gì mình có, và không đặt hạnh phúc của mình vào những yếu tố bên ngoài, những điều không chắc chắn, không bền vững.

“Đừng tìm kiếm những gì bạn không có, mà hãy trân trọng những gì bạn đang có.”

ĐỌC THÊM: [P5] LUẬT VÔ VI: SERIES KHÁM PHÁ BÍ ẨN QUY LUẬT CUỘC SỐNG

Nguồn gốc của nỗi sợ

Theo Epicurus, nỗi sợ hãi bắt nguồn từ ba yếu tố chính:

Thiếu hiểu biết (Ignorance): Chúng ta thường sợ những gì chúng ta không hiểu, không biết, không quen thuộc. Sự thiếu hiểu biết về thế giới, về con người, về bản thân, về tương lai… có thể gây ra nỗi sợ hãi, lo lắng, và bất an.

• Ví dụ: Nhiều người sợ ma vì không hiểu ma là gì, không biết ma có thật hay không, và không biết ma có thể làm gì họ.

Niềm tin sai lầm (False beliefs): Chúng ta thường sợ những điều không có thật, hoặc những điều không đáng sợ, do chúng ta có những niềm tin sai lầm, những định kiến, những suy diễn vô căn cứ, những thông tin sai lệch, hoặc bị ảnh hưởng bởi những câu chuyện, truyền thuyết, mê tín dị đoan…

• Ví dụ: Nhiều người sợ số 13 vì tin rằng đó là số xui xẻo, mặc dù không có bằng chứng khoa học nào chứng minh điều đó.

Sự tưởng tượng (Imagination): Chúng ta thường phóng đại những nỗi sợ hãi, tưởng tượng ra những viễn cảnh tồi tệ, những hậu quả kinh khủng, khiến chúng trở nên đáng sợ hơn thực tế. Sức mạnh của sự tưởng tượng có thể biến một nỗi sợ hãi nhỏ thành một nỗi ám ảnh, một cơn hoảng loạn, hoặc một chứng rối loạn lo âu.

• Ví dụ: Một người có thể sợ đi máy bay vì tưởng tượng ra cảnh máy bay rơi, mặc dù xác suất xảy ra tai nạn máy bay là rất thấp.

“Như vậy, theo Epicurus, để vượt qua nỗi sợ hãi, chúng ta cần phải tìm hiểu sự thật, loại bỏ những niềm tin sai lầm, và kiểm soát sự tưởng tượng của mình. Tri thức, lý trí, và sự hiểu biết là vũ khí mạnh mẽ nhất để chống lại nỗi sợ hãi.”

Các nguyên tắc của chủ nghĩa Epicureanism để đối phó với nỗi sợ

Chủ nghĩa Epicureanism cung cấp một hệ thống các nguyên tắc sống thực tế, hữu ích, và có thể áp dụng để đối phó với nỗi sợ hãi, lo lắng, và tìm lại sự thanh thản (ataraxia) trong cuộc sống. Những nguyên tắc này không phải là những lời khuyên sáo rỗng, mà là những phương pháp cụ thể, dựa trên sự hiểu biết sâu sắc về bản chất của con người, của thế giới, và của nỗi sợ hãi.

Tìm kiếm tri thức

“Epicurus cho rằng, thiếu hiểu biết (ignorance) là một trong những nguồn gốc chính của nỗi sợ hãi. Chúng ta thường sợ những gì chúng ta không hiểu, không biết, không quen thuộc, không thể giải thích, hoặc không thể kiểm soát. Tri thức, sự hiểu biết, sự thông thái là vũ khí mạnh mẽ nhất để chống lại nỗi sợ hãi.”

“Không có gì đáng sợ trong bóng tối, trừ khi ta không biết có gì ở đó.”

“Vì vậy, bước đầu tiên để vượt qua nỗi sợ hãi là tìm kiếm tri thức, học hỏi, nghiên cứu, khám phá, tìm hiểu về bản chất của thế giới, của tự nhiên, của con người, của xã hội, và của chính bản thân chúng ta. Càng hiểu biết nhiều, chúng ta càng ít sợ hãi.”

Ví dụ

Hiểu biết về khoa học (vật lý, hóa học, sinh học, thiên văn học…) có thể giúp chúng ta bớt sợ sấm sét, động đất, bệnh tật, cái chết, vũ trụ…, vì chúng ta hiểu được nguyên nhân, cơ chế, và quy luật của những hiện tượng đó.

Hiểu biết về lịch sử, văn hóa, xã hội, chính trị… có thể giúp chúng ta bớt sợ những người khác, những nền văn hóa khác, những tư tưởng khác, vì chúng ta hiểu được nguồn gốc, bối cảnh, và lý do của những sự khác biệt đó.

Hiểu biết về tâm lý học, triết học, đạo đức học… có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản thân, về những cảm xúc, suy nghĩ, hành vi của mình, và của người khác, từ đó bớt sợ hãi về những điều bí ẩn trong tâm hồn con người.

“Triết học, theo Epicurus, không phải là một bộ môn lý thuyết suông, xa rời thực tế, mà là một ‘liều thuốc’ cho tâm hồn, một phương pháp trị liệu tinh thần, giúp chúng ta chữa lành những nỗi sợ hãi, lo lắng, phiền muộn, và đạt được sự thanh thản, bình yên, và hạnh phúc.”

Tập trung vào hiện tại

“Nỗi sợ hãi thường liên quan đến tương lai (sợ những điều có thể xảy ra, những điều xấu có thể xảy đến, những điều chúng ta không thể kiểm soát…) hoặc quá khứ (hối tiếc về những điều đã xảy ra, những sai lầm đã mắc phải, những nỗi đau đã trải qua…). Quá khứ thì đã qua, không thể thay đổi được. Tương lai thì chưa tới, không thể biết trước được, và phần lớn là nằm ngoài tầm kiểm soát của chúng ta. Chỉ có hiện tại là thực tại, là thời điểm mà chúng ta thực sự sống, thực sự có thể hành động, và thực sự có thể tạo ra sự khác biệt.”

“Vì vậy, để giảm bớt nỗi sợ hãi và lo lắng, chúng ta nên tập trung vào hiện tại, sống trọn vẹn từng khoảnh khắc, tận hưởng những gì đang có, làm tốt nhất những gì có thể làm ngay bây giờ, và không để cho quá khứ hay tương lai ám ảnh hay chi phối mình.”

• Liên hệ: Nguyên tắc này có sự tương đồng rất lớn với khái niệm Chánh niệm (Mindfulness) trong Phật giáo và các phương pháp thực hành tỉnh thức khác. Chánh niệm là khả năng nhận biết một cách trọn vẹn, không phán xét những gì đang diễn ra trong thân thể, cảm xúc, suy nghĩ, và môi trường xung quanh của chúng ta, trong từng khoảnh khắc hiện tại.
• Ví dụ: Khi ăn, hãy tập trung vào mùi vị, màu sắc, kết cấu của thức ăn. Khi đi, hãy cảm nhận bước chân của mình chạm đất. Khi nói chuyện, hãy lắng nghe người đối diện một cách chân thành. Khi làm việc, hãy tập trung toàn bộ tâm trí vào công việc…

ĐỌC THÊM: VÌ SAO CHÁNH NIỆM LẠI QUAN TRỌNG TRONG TRIẾT LÝ YOGA?

Rèn luyện tâm trí

“Giống như cơ thể cần được rèn luyện để khỏe mạnh, tâm trí cũng cần được rèn luyện để mạnh mẽ, bình tĩnh, và sáng suốt. Nỗi sợ hãi, cũng như các cảm xúc tiêu cực khác, thường bắt nguồn từ những suy nghĩ sai lầm, những niềm tin tiêu cực, những thói quen tư duy không lành mạnh. Vì vậy, để đối phó với nỗi sợ hãi, chúng ta cần phải rèn luyện tâm trí của mình, học cách kiểm soát suy nghĩ, thay đổi những niềm tin tiêu cực, và phát triển những thói quen tư duy tích cực.”

Các phương pháp rèn luyện tâm trí

• Sử dụng lý trí (reason): Phân tích, đánh giá những nỗi sợ hãi của mình một cách khách quan, logic, và dựa trên bằng chứng. Xem xét xem chúng có cơ sở thực tế hay không, hay chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng, sự phóng đại, hoặc những niềm tin sai lầm. Đặt câu hỏi: “Điều gì tồi tệ nhất có thể xảy ra?”, “Xác suất xảy ra điều đó là bao nhiêu?”, “Nếu điều đó xảy ra, mình có thể làm gì để đối phó?”, “Có bằng chứng nào cho thấy nỗi sợ của mình là có thật?”…
• Thay đổi suy nghĩ (cognitive restructuring): Nhận diện những suy nghĩ tiêu cực, những niềm tin sai lầm đang gây ra nỗi sợ hãi, và thay thế chúng bằng những suy nghĩ tích cực, những niềm tin đúng đắn, những lời tự nhủ khích lệ, động viên.

Ví dụ: Thay vì nghĩ “Mình sẽ thất bại”, hãy nghĩ “Mình sẽ cố gắng hết sức, và dù kết quả thế nào, mình cũng sẽ học được điều gì đó”.

Thực hành các bài tập tinh thần

• Thiền định (meditation): Như đã đề cập, thiền định có thể giúp làm dịu tâm trí, giảm căng thẳng, tăng cường sự tập trung, và phát triển khả năng tự nhận thức.
• Viết nhật ký (journaling): Ghi lại những nỗi sợ hãi, lo lắng, suy nghĩ, và cảm xúc của mình có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về chúng, giải tỏa chúng, và tìm ra cách đối phó với chúng.
• Đọc sách triết học, tâm lý học, hoặc self-help: Có thể cung cấp cho bạn những kiến thức, kỹ năng, và cảm hứng để vượt qua nỗi sợ hãi.

Tìm kiếm sự hỗ trợ từ bạn bè, gia đình, chuyên gia tâm lý, hoặc những người có kinh nghiệm.

“Những nguyên tắc và phương pháp trên, nếu được áp dụng một cách nhất quán, kiên trì, và linh hoạt, có thể giúp chúng ta đối phó với nỗi sợ hãi một cách hiệu quả, giảm bớt sự lo lắng, tìm lại sự bình an nội tâm, và sống một cuộc đời tự do, hạnh phúc, và ý nghĩa hơn.”

Áp dụng chủ nghĩa Epicureanism vào cuộc sống hàng ngày

Chủ nghĩa Epicureanism không chỉ là lý thuyết, mà hoàn toàn có thể được áp dụng vào cuộc sống hàng ngày, giúp chúng ta đối diện với nỗi sợ hãi, lo lắng, và tìm thấy sự bình an, hạnh phúc trong từng khoảnh khắc. Dưới đây là một số gợi ý cụ thể:

Đối mặt với nỗi sợ cụ thể

Sợ thất bại

• Thay đổi cách nhìn: Thay vì sợ hãi thất bại như một kết cục tồi tệ, hãy coi nó như một phần tất yếu của quá trình học hỏi, phát triển, và trưởng thành. Không ai có thể thành công mà không từng thất bại.
• Tập trung vào quá trình: Thay vì ám ảnh về kết quả, hãy tập trung vào quá trình, vào việc làm tốt nhất có thể trong từng bước, từng giai đoạn. Học hỏi từ những sai lầm, rút kinh nghiệm, và tiếp tục tiến lên.
• Chấp nhận: Chấp nhận rằng thất bại là một phần của cuộc sống, và không có gì phải xấu hổ hay sợ hãi. Điều quan trọng là cách chúng ta đối diện với thất bại, và cách chúng ta học hỏi từ nó.

Thực hành: Khi bắt đầu một dự án mới, thay vì lo lắng về việc thất bại, hãy lập kế hoạch chi tiết, chia nhỏ mục tiêu, và tập trung vào việc hoàn thành từng bước nhỏ.

Sợ bị từ chối

• Thay đổi cách nhìn: Thay vì sợ bị từ chối như một sự bác bỏ giá trị bản thân, hãy coi nó như một phản hồi, một thông tin, hoặc đơn giản là sự không phù hợp. Không phải ai cũng thích chúng ta, không phải ai cũng đồng ý với chúng ta, và điều đó hoàn toàn bình thường.
• Tập trung vào bản thân: Thay vì cố gắng làm hài lòng tất cả mọi người, hãy tập trung vào việc thể hiện bản thân một cách chân thật, tự tin, và tôn trọng. Hãy là chính mình, và thu hút những người thực sự phù hợp với bạn.
• Chấp nhận: Chấp nhận rằng sự từ chối là một phần của cuộc sống, và không có gì phải xấu hổ hay tự ti. Điều quan trọng là cách chúng ta đối diện với sự từ chối, và cách chúng ta tiếp tục tiến lên.

“Mỗi lần bị từ chối là một lần bạn tiến gần hơn đến sự chấp nhận.”

Thực hành: Khi bày tỏ tình cảm với ai đó, hãy chuẩn bị tinh thần cho cả khả năng được chấp nhận và bị từ chối. Nếu bị từ chối, hãy tôn trọng quyết định của người đó, và đừng để điều đó ảnh hưởng đến lòng tự trọng của bạn.

Sợ mất mát

• Thay đổi cách nhìn: Thay vì sợ mất mát như một thảm họa, hãy coi nó như một phần tất yếu của cuộc sống. Mọi thứ đều thay đổi, không có gì là vĩnh cửu, không có gì là bất biến. Mất mát có thể gây ra đau khổ, nhưng nó cũng có thể mở ra những cơ hội mới, những con đường mới, và những bài học mới.
• Trân trọng hiện tại: Thay vì lo lắng về những gì có thể mất đi trong tương lai, hãy trân trọng những gì mình đang có trong hiện tại: sức khỏe, gia đình, bạn bè, công việc, những niềm vui nhỏ bé… Sống trọn vẹn từng khoảnh khắc, và biết ơn những điều tốt đẹp trong cuộc sống.
• Chấp nhận: Chấp nhận rằng mất mát là một phần của cuộc sống, và không có gì phải sợ hãi. Điều quan trọng là cách chúng ta đối diện với mất mát, và cách chúng ta vượt qua nó.
• Thực hành: Dành thời gian mỗi ngày để cảm nhận và ghi nhớ những điều tốt đẹp trong cuộc sống của bạn. Viết nhật ký về những điều bạn biết ơn. Chia sẻ tình yêu thương và sự quan tâm với những người xung quanh.

Sợ bệnh tật

• Thay đổi cách nhìn: Thay vì sợ bệnh tật như một kẻ thù, hãy coi nó như một người thầy, một lời nhắc nhở về sự hữu hạn của cuộc sống, và về tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe.
• Chăm sóc bản thân: Chăm sóc sức khỏe của mình một cách tốt nhất có thể: ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc, giảm căng thẳng, khám sức khỏe định kỳ… Đừng chủ quan, nhưng cũng đừng quá lo lắng.
• Chấp nhận: Chấp nhận rằng bệnh tật là một phần của cuộc sống, và không ai có thể tránh khỏi hoàn toàn. Tập trung vào việc sống trọn vẹn từng ngày, không để cho nỗi sợ bệnh tật chi phối cuộc sống của bạn.
• Thực hành: Tìm hiểu về các biện pháp phòng ngừa bệnh tật, và thực hiện chúng một cách nghiêm túc. Nếu có bệnh, hãy tìm kiếm sự điều trị và hỗ trợ từ các chuyên gia y tế, và đừng tự trách mình.

Sợ cô đơn

• Thay đổi cách nhìn: Cô đơn không phải lúc nào cũng xấu. Đôi khi, đó là cơ hội để ta nhìn lại mình, để suy ngẫm. Hãy coi đó là 1 phần của cuộc sống.
• Chủ động kết nối: Đừng ngại mở lòng, làm quen với người khác. Tham gia các hoạt động xã hội, câu lạc bộ…
• Tìm niềm vui trong sự một mình: Đôi khi, ở một mình là để nạp năng lượng, để hiểu mình hơn.
• Thực hành: Lên kế hoạch gặp gỡ bạn bè, người thân. Tìm kiếm những hoạt động cho phép bạn ở 1 mình, nhưng không cô đơn, ví dụ như: đọc sách, tập yoga, đi dạo…

ĐỌC THÊM: CHỦ NGHĨA HIỆN SINH VÀ NỖI CÔ ĐƠN: ĐỐI DIỆN VỚI SỰ THẬT VỀ SỰ TỒN TẠI

Thực hành hàng ngày

• Dành thời gian cho bản thân: Dành thời gian mỗi ngày để làm những điều mình thích, những điều mang lại cho mình niềm vui, sự thư giãn, và sự bình yên: đọc sách, nghe nhạc, xem phim, đi dạo, tập thể dục, thiền định, viết lách, vẽ vời, chơi nhạc cụ, nấu ăn, trồng cây, chăm sóc thú cưng… Đừng coi đây là sự lãng phí thời gian, mà là sự đầu tư cho sức khỏe tinh thần và hạnh phúc của bạn.
• Tập trung vào những điều tích cực: Thay vì chìm đắm trong những suy nghĩ tiêu cực, những lo lắng, những nỗi sợ hãi, hãy chủ động hướng tâm trí của mình đến những điều tích cực, những điều tốt đẹp, những điều đáng biết ơn trong cuộc sống. Thực hành lòng biết ơn mỗi ngày, ghi nhớ những điều tốt đẹp mà bạn đã trải qua, những người đã giúp đỡ bạn, những thành công mà bạn đã đạt được, và những cơ hội mà bạn đang có.
• Tránh xa những nguồn thông tin tiêu cực: Hạn chế tiếp xúc với những nguồn thông tin có thể gây ra căng thẳng, lo lắng, sợ hãi, buồn bã, tức giận, hoặc thất vọng, như tin tức, mạng xã hội, phim ảnh, trò chơi điện tử… Chọn lọc thông tin để tiếp nhận, và ưu tiên những thông tin tích cực, hữu ích, truyền cảm hứng, và mang lại niềm vui, hy vọng.
• Giúp đỡ người khác: Tìm kiếm cơ hội để giúp đỡ người khác, dù là những việc nhỏ nhặt hàng ngày, hay những hành động lớn lao hơn. Giúp đỡ người khác không chỉ mang lại lợi ích cho người được giúp, mà còn mang lại niềm vui, hạnh phúc, ý nghĩa, và sự kết nối cho chính bản thân chúng ta. Khi chúng ta làm điều tốt cho người khác, chúng ta cảm thấy mình có giá trị, có ích, và cuộc sống của mình trở nên ý nghĩa hơn.
• Chấp nhận những cảm xúc tiêu cực: Không cố gắng trốn tránh, phủ nhận, hay kìm nén những cảm xúc tiêu cực (như buồn bã, tức giận, thất vọng, sợ hãi…), mà hãy chấp nhận chúng như một phần tự nhiên của cuộc sống. Nhận biết cảm xúc của mình, gọi tên chúng, tìm hiểu nguyên nhân của chúng, và học cách đối phó với chúng một cách lành mạnh, không gây hại cho bản thân và người khác.

“Những thói quen trên, nếu được thực hành một cách kiên trì, đều đặn, và có ý thức, có thể giúp chúng ta rèn luyện tâm trí, kiểm soát cảm xúc, đối diện với nỗi sợ hãi, tăng cường sức mạnh nội tâm, và sống một cuộc sống an nhiên, tự tại, và hạnh phúc hơn, ngay giữa những bộn bề, thử thách, và biến động của cuộc đời.”

ĐỌC THÊM: BẢN LĨNH VƯƠN TỚI THÀNH CÔNG: 7 TRIẾT LÝ SỐNG ĐÍCH THỰC

Kết luận

“Nỗi sợ hãi, như chúng ta đã cùng nhau khám phá, là một phần tất yếu của cuộc sống con người, là một phản ứng tự nhiên trước nguy hiểm, đe dọa, hoặc những điều không chắc chắn. Nó có thể có ích trong một số trường hợp, giúp chúng ta cảnh giác, phòng ngừa, và bảo vệ bản thân. Tuy nhiên, nỗi sợ hãi cũng có thể trở thành một gánh nặng, một xiềng xích, một nhà tù giam cầm chúng ta, ngăn cản chúng ta sống trọn vẹn, theo đuổi ước mơ, và tận hưởng hạnh phúc.

Chủ nghĩa Epicureanism, với sự tập trung vào việc tìm kiếm sự thanh thản (ataraxia) và sự vắng mặt của đau khổ (aponia), không hứa hẹn sẽ loại bỏ hoàn toàn nỗi sợ hãi khỏi cuộc sống của chúng ta, nhưng cung cấp cho chúng ta những công cụ, những phương pháp, những nguyên tắc, và những kỹ thuật hữu ích để đối phó với nỗi sợ hãi một cách hiệu quả, giảm thiểu tác động tiêu cực của nó, tìm lại sự bình yên trong tâm hồn, và sống một cuộc đời tự do, không bị ám ảnh bởi những lo âu, những nỗi sợ hãi vô căn cứ.”

“Cá nhân tôi tin rằng, chủ nghĩa Epicureanism là một triết lý sống rất thực tế, rất nhân văn, rất hữu ích, và rất phù hợp với cuộc sống hiện đại, đặc biệt là trong bối cảnh xã hội ngày nay, khi mà con người phải đối mặt với quá nhiều áp lực, quá nhiều căng thẳng, quá nhiều thông tin, quá nhiều lựa chọn, và quá nhiều nỗi sợ hãi.

Nó không phải là một ‘liều thuốc tiên’ có thể chữa khỏi mọi lo âu, mọi sợ hãi, mọi vấn đề trong cuộc sống, nhưng nó có thể giúp chúng ta thay đổi cách nhìn nhận về cuộc sống, về bản thân, và về thế giới xung quanh, giúp chúng ta rèn luyện tâm trí, kiểm soát cảm xúc, chấp nhận những gì không thể thay đổi, tập trung vào những gì có thể kiểm soát, và tìm thấy sự bình yên, sức mạnh, và ý nghĩa từ bên trong.” “Sợ hãi là một cảm xúc tự nhiên, nhưng để nỗi sợ điều khiển cuộc đời mình thì không”

“Tôi mong rằng, sau bài thuyết trình này, mỗi chúng ta sẽ dành thời gian để suy ngẫm về mối quan hệ của mình với nỗi sợ hãi:

• ‘Bạn đang sợ điều gì? Nỗi sợ hãi đó có thực tế không? Nó có dựa trên bằng chứng nào không, hay chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng, sự phóng đại, hoặc những niềm tin sai lầm?’
• ‘Nỗi sợ hãi đó ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn như thế nào? Nó có ngăn cản bạn làm những điều bạn muốn, theo đuổi những ước mơ của bạn, sống trọn vẹn với tiềm năng của mình?’
• ‘Bạn có thể làm gì để đối phó với nỗi sợ hãi đó? Bạn có thể áp dụng những nguyên tắc nào của chủ nghĩa Epicureanism vào cuộc sống của mình?'”

“Hãy thử bắt đầu bằng những hành động nhỏ, cụ thể, thiết thực:

• Tìm hiểu thêm về chủ nghĩa Epicureanism.
• Thực hành chánh niệm (mindfulness) để tập trung vào hiện tại.
• Viết nhật ký để nhận diện và giải tỏa những nỗi sợ hãi.
• Thay đổi những suy nghĩ tiêu cực bằng những suy nghĩ tích cực.
• Tìm kiếm sự hỗ trợ từ bạn bè, gia đình, hoặc chuyên gia tâm lý.
• Dành thời gian cho những hoạt động mang lại cho bạn niềm vui và sự thư giãn.
• Chăm sóc sức khỏe của mình cả về thể chất lẫn tinh thần.
• Và quan trọng nhất: hành động, thay vì sợ hãi.

Bạn có thể ngạc nhiên về sức mạnh của những thay đổi nhỏ này, và về khả năng của chính bạn trong việc vượt qua nỗi sợ hãi, tìm lại sự bình yên, và sống một cuộc đời tự do, hạnh phúc, và ý nghĩa.”

Hãy giải phóng bản thân khỏi những xiềng xích của nỗi sợ hãi, bằng cách áp dụng những nguyên tắc của chủ nghĩa Epicureanism, bằng cách rèn luyện tâm trí, bằng cách sống một cuộc đời có ý thức, có trách nhiệm, và có mục đích. Hãy bước ra khỏi vùng an toàn, đối diện với những thử thách, và khám phá sức mạnh tiềm ẩn trong chính bạn. Cuộc sống không chờ đợi ai không sợ hãi, mà dành cho những người dám sống, dám yêu, và dám theo đuổi ước mơ của mình, bất chấp nỗi sợ hãi.”