[P16] Hành trình khai phá: Bạn đang dành thời gian nghỉ ngơi đủ chưa?

Xin chào quý vị và các bạn! Chào mừng quý vị đến với không gian của chúng ta ngày hôm nay trong bài viết này.

Chúng ta đang sống trong một thế giới… Đầy tốc độ, đúng không ạ? Công việc, gia đình, các mối quan hệ, thông tin tràn ngập từ mạng xã hội… Có bao giờ quý vị tự hỏi: “Khi nào là đủ?” Hay cụ thể hơn, một câu hỏi mà có lẽ nhiều người trong chúng ta đang né tránh: “Mình đã dành đủ thời gian để nghỉ ngơi chưa?”

Văn hóa hiện đại dường như đang tôn vinh sự bận rộn. Ai đó bận rộn được xem là thành công, là quan trọng. Chúng ta sợ hãi sự tĩnh lặng. Chúng ta sợ hãi việc “không làm gì cả”. Nhưng chính cái guồng quay không ngừng đó… Liệu có đang lấy đi của chúng ta điều gì đó quý giá hơn không?

Ngày hôm nay, chúng ta sẽ không chỉ nói về việc đi ngủ sớm. Chúng ta sẽ cùng nhau mở ra cánh cửa để nhìn sâu hơn vào khái niệm “nghỉ ngơi thực sự”. Đây không phải là một buổi nói chuyện đưa ra công thức chung cho tất cả. Đây là một hành trình khai phá… Một lời mời quý vị cùng tôi lắng nghe lại cơ thể và tâm trí của chính mình. Bạn đã sẵn sàng chưa?

Nghỉ ngơi là gì? Vượt ra ngoài khái niệm cũ

Cảm ơn quý vị. Chúng ta vừa cùng nhau đặt câu hỏi lớn về sự bận rộn và nhu cầu nghỉ ngơi. Bây giờ, hãy đào sâu hơn một chút.

Khi nói đến “nghỉ ngơi”… Điều đầu tiên bật ra trong đầu quý vị là gì? Hầu hết chúng ta sẽ nghĩ ngay đến ngủ, đúng không ạ?. À, và chắc chắn rồi, ngủ là vô cùng quan trọng. Cơ thể cần ngủ để phục hồi vật lý, sửa chữa tế bào, xử lý thông tin. Ngủ là nền tảng.

Nhưng này… Đã bao giờ quý vị ngủ đủ 7-8 tiếng, thậm chí hơn, mà sáng dậy vẫn cảm thấy rã rời, uể oải, đầu óc quay cuồng như chưa được nghỉ ngơi chút nào chưa? Tôi tin là không ít người đã trải qua cảm giác này.

Điều đó cho thấy một sự thật quan trọng: Nghỉ ngơi không chỉ đơn giản là đi ngủ! Nếu chỉ ngủ đủ mà vẫn kiệt sức, nghĩa là có những khía cạnh khác của bản thân đang chưa được “sạc đầy pin”. Cơ thể phức tạp của chúng ta, đặc biệt là tâm trí đầy suy nghĩ này, cần nhiều loại hình phục hồi khác nhau. Giống như một chiếc điện thoại cần sạc pin, nhưng đôi khi còn cần dọn dẹp bộ nhớ, cập nhật phần mềm, thậm chí là “nghỉ” khỏi việc nhận thông báo liên tục vậy.

Vậy, ngoài giấc ngủ thể chất, chúng ta cần những loại nghỉ ngơi nào nữa? Hãy cùng xem xét các “ngăn kéo” khác của sự nghỉ ngơi nhé. Quý vị thử xem mình có đang bỏ sót “loại pin” nào không nhé:

Đầu tiên, có nghỉ vật lý. Đây là khi bạn cho cơ bắp được thư giãn thật sự sau một ngày dài làm việc hoặc một buổi tập luyện. Đơn giản như ngồi xuống, nằm nghỉ, duỗi thẳng chân tay… Hoặc phức tạp hơn một chút với kéo giãn nhẹ nhàng hay một buổi massage.

Rồi có nghỉ tinh thần. Ôi, cái đầu của chúng ta! Luôn chạy. Hết việc này đến việc khác. Hàng trăm suy nghĩ mỗi phút. Nghỉ tinh thần là khi bạn cho phép bộ não “tắt máy” bớt, không phải xử lý thông tin, không phải suy nghĩ, lên kế hoạch liên tục nữa. Có thể là ngồi nhìn mây trôi, nghe nhạc không lời, hoặc đơn giản là ngồi yên trong 5 phút.

Tiếp theo là nghỉ cảm xúc. Hàng ngày, chúng ta tiếp nhận bao nhiêu cảm xúc, từ tích cực đến tiêu cực. Đôi khi chúng ta phải gồng mình lên, phải che giấu cảm xúc thật để phù hợp với hoàn cảnh. Nghỉ cảm xúc là cho phép bản thân được TRUNG THỰC với cảm xúc của mình, được bộc lộ (ở nơi an toàn) hoặc đơn giản là được ở trong một không gian mà bạn không cần “diễn” nữa.

Có cả nghỉ xã hội. Ngay cả khi bạn hướng ngoại, việc tương tác với mọi người, dù là những người thân yêu nhất, cũng cần năng lượng. Nghỉ xã hội là khi bạn có không gian một mình, hoàn toàn không tương tác, để nạp lại năng lượng, đặc biệt quan trọng với những người hướng nội.

Hay nghỉ giác quan. Hãy nghĩ xem, từ sáng đến tối, mắt bạn tiếp xúc với ánh sáng xanh màn hình bao lâu? Tai bạn nghe bao nhiêu tiếng ồn? Cơ thể tiếp nhận bao nhiêu kích thích? Nghỉ giác quan là tạm thoát khỏi môi trường giàu kích thích đó. Tắt điện thoại đi. Ngồi trong không gian yên tĩnh, thiếu ánh sáng.

Đừng quên nghỉ sáng tạo. Nếu công việc hay cuộc sống đòi hỏi bạn phải liên tục tư duy, giải quyết vấn đề, nghĩ ý tưởng mới… Thì nghỉ sáng tạo là lúc bạn cho phép tâm trí được lang thang tự do, không áp lực phải “sản xuất” thứ gì đó. Đây là lúc những ý tưởng độc đáo có thể bất ngờ xuất hiện đấy.

Và có cả nghỉ tâm linh. Là khi bạn tạm rời xa những lo toan vật chất, kết nối lại với những giá trị sâu sắc hơn, với mục đích sống, tìm thấy cảm giác bình an và ý nghĩa từ bên trong. Có thể qua thiền định, cầu nguyện, ở trong thiên nhiên…

Thấy không ạ? Nghỉ ngơi… Là cả một bức tranh đa diện. Một bức tranh mà nhiều khi chúng ta chỉ nhìn thấy một góc nhỏ là “ngủ”.

Bây giờ, tôi muốn quý vị dành một khoảnh khắc… Thử tự hỏi mình: Trong 7 loại nghỉ ngơi vừa rồi, quý vị đang thiếu loại nào nhất?

Việc nhận diện đúng loại “pin” nào đang cạn kiệt là bước đầu tiên. Nhưng rồi câu hỏi lớn tiếp theo là… Tại sao, khi biết có nhiều loại nghỉ cần thiết như vậy, mà chúng ta lại… Lại “ngại” cho phép mình nghỉ ngơi đến thế? Cái gì đang cản trở chúng ta?

Rào cản – Tại sao “ngại” nghỉ ngơi?

Ở phần trước, chúng ta đã cùng nhau mở rộng khái niệm về sự nghỉ ngơi, nhận ra rằng cơ thể và tâm trí cần nhiều hơn là chỉ giấc ngủ. Vậy thì, câu hỏi đặt ra là: Nếu việc nghỉ ngơi đa dạng và quan trọng đến vậy… Tại sao chúng ta lại thấy khó khăn để cho phép mình nghỉ ngơi đến thế? Tại sao lại có cái cảm giác “ngại ngại” khi nghĩ đến việc dừng lại?

Đó là bởi vì có những thứ… Những thứ vô hình đang cản trở chúng ta đấy ạ.

Đầu tiên, có thể kể đến là áp lực từ bên ngoài. Chúng ta đang sống trong một xã hội đề cao sự bận rộn. Đồng nghiệp bận rộn. Sếp bận rộn. Bạn bè trên mạng xã hội ai cũng khoe thành tích, khoe sự chăm chỉ. Điều đó tạo ra một áp lực ngầm khiến chúng ta cảm thấy mình cũng phải liên tục chạy theo, nếu không sẽ bị tụt lại. Áp lực từ công việc, từ kỳ vọng của xã hội… Là có thật.

Nhưng tôi muốn nói với quý vị rằng: Cái này, cái rào cản bên trong… Nó mới là thứ quan trọng hơn nhiều! Nó là thứ ăn sâu vào suy nghĩ, vào cảm nhận của chúng ta. Đó là nỗi sợ bị đánh giá. Chúng ta sợ hãi việc nói ra rằng mình mệt, mình cần nghỉ ngơi. Sợ người khác nghĩ mình yếu đuối, không đủ năng lực, không đủ “gan lì”.

ĐỌC THÊM: 10 CHỮ “ĐỪNG” GIÚP BẠN SỐNG KHÔN NGOAN HƠN

Đây này, cái này phổ biến lắm: Chúng ta có xu hướng đồng nhất giá trị của bản thân với mức độ BẬN RỘN hay năng suất làm việc. Như thể… Ai bận hơn -> người đó quan trọng hơn? Người đó thành công hơn? Đây là một quan niệm sai lầm vô cùng phổ biến và nguy hiểm! Khi bạn tin vào điều này, bạn sẽ thấy thật khó chấp nhận việc mình “không làm gì cả”, vì lúc đó… Giá trị của bạn dường như giảm đi vậy.

Rồi còn nỗi sợ bỏ lỡ (FOMO – Fear Of Missing Out). Cả thế giới ngoài kia đang chạy, đang có những cơ hội mới, đang có những trải nghiệm thú vị. Nếu mình dừng lại nghỉ ngơi, nhỡ đâu mình lỡ mất điều gì đó thì sao? Cảm giác lo sợ bị tụt hậu này khiến chúng ta cứ phải bám víu lấy công việc, bám víu lấy sự bận rộn.

Có một cảm giác rất thật nữa là cảm giác tội lỗi. Khi bạn ngồi yên xuống, hoặc dành thời gian cho bản thân, một tiếng nói nhỏ bên trong (hoặc lớn) sẽ thì thầm: “Bạn đang lãng phí thời gian đấy! Bạn còn bao nhiêu việc phải làm kìa! Sao lại ngồi đây lười biếng?”. Cái cảm giác tội lỗi này khiến thời gian nghỉ ngơi của chúng ta không còn là nghỉ ngơi nữa, mà là sự đấu tranh nội tâm.

Và cuối cùng… Nhiều khi chúng ta không biết cách để dừng lại thật sự. Chúng ta đã quá quen với tốc độ, quá quen với việc có “cái gì đó” để làm. Khi không có việc gì, chúng ta cảm thấy trống rỗng, bồn chồn. Chúng ta vội vàng tìm một cái gì đó để lấp đầy khoảng trống đó – có thể là điện thoại, công việc khác, hoặc bất cứ thứ gì khiến mình lại cảm thấy “bận”.

Những rào cản này… Nó âm thầm, nhưng vô cùng mạnh mẽ, ngăn chúng ta chạm tới sự nghỉ ngơi thật sự cần thiết và trọn vẹn.

Bây giờ, tôi muốn quý vị…hãy dành một khoảnh khắc. Nhìn sâu vào bên trong. Hãy nhìn thẳng vào những rào cản này của chính bạn. Cái nỗi sợ nào, cái niềm tin sai lầm nào đang giữ chân bạn lại, không cho phép bạn nghỉ ngơi một cách trọn vẹn?

Vì nếu chúng ta không nhận diện được những rào cản này… Thì chúng ta sẽ cứ mãi mắc kẹt trong cái vòng luẩn quẩn của sự bận rộn giả tạo. Và cái vòng luẩn quẩn đó… Nó có một cái giá phải trả đấy ạ.

Hậu quả – Cái giá của việc không nghỉ ngơi

Chúng ta vừa nói về những rào cản khiến chúng ta khó lòng nghỉ ngơi trọn vẹn, cả những áp lực bên ngoài và nỗi sợ hãi, quan niệm từ bên trong. Vậy điều gì xảy ra khi chúng ta cứ để những rào cản đó thắng thế? Khi chúng ta cứ tiếp tục lao đi, bất chấp những tín hiệu cơ thể đang gửi gắm?

Tôi muốn nói với quý vị rằng: Khi bạn cứ phớt lờ nhu cầu nghỉ ngơi, cơ thể và tâm trí của bạn sẽ phản ứng. Chúng sẽ tìm cách để nói cho bạn biết rằng mọi thứ đang không ổn.

Hãy lắng nghe xem, quý vị có thấy quen thuộc với những “đèn đỏ” cảnh báo này không nhé

• Bạn có cảm thấy luôn mệt mỏi, dù đêm qua đã cố gắng ngủ đủ giờ? Đó là dấu hiệu của sự kiệt sức tích lũy.
• Bạn có dễ ốm vặt hơn không? Dễ bị cảm cúm, dị ứng hơn không? Hệ miễn dịch của bạn đang suy yếu vì không có thời gian phục hồi.
• Bạn thấy khó tập trung vào công việc? Hay quên những chi tiết nhỏ? Bộ não quá tải rồi đấy.
• Bạn có dễ cáu gắt, bực bội với những điều nhỏ nhặt? Hay cảm thấy lo lắng, bồn chồn không yên? Đó là tín hiệu từ tâm trí đang chịu áp lực.

Điều đáng buồn là… Bạn có cảm thấy mất đi niềm vui trong những hoạt động từng yêu thích? Sự sáng tạo dường như biến mất?

Và đỉnh điểm của những dấu hiệu này… Chính là tình trạng burnout! Kiệt quệ toàn diện – khi bạn cảm thấy cạn sạch năng lượng, không còn động lực hay khả năng để tiếp tục nữa.

Cái giá phải trả cho việc không nghỉ ngơi không chỉ là cảm giác mệt mỏi. Kết quả mỉa mai thay là: Bạn càng cố gắng, càng không nghỉ ngơi, bạn lại càng làm việc kém hiệu quả hơn nữa! Chất lượng công việc giảm sút, bạn dễ mắc sai lầm hơn.

ĐỌC THÊM: CÂN BẰNG CÔNG VIỆC VÀ CUỘC SỐNG: NGHỆ THUẬT TẬN HƯỞNG CUỘC SỐNG

Không chỉ vậy, sự kiệt sức và căng thẳng còn ảnh hưởng tiêu cực đến các mối quan hệ xung quanh bạn. Bạn dễ nóng giận hơn, thiếu kiên nhẫn hơn với những người mình yêu thương.

Nhìn xem… Cái giá này có xứng đáng không ạ? Khi cơ thể và tâm trí đang “kêu cứu” như vậy, chúng ta có đang thực sự lắng nghe không? Hay vẫn cố chấp chạy tiếp?

Giải pháp – Biến nghỉ ngơi thành một nghệ thuật

Chúng ta vừa nhìn thẳng vào cái giá phải trả khi phớt lờ nhu cầu nghỉ ngơi – sự kiệt sức, mệt mỏi, mất kết nối. Vậy thì, câu hỏi lớn và quan trọng nhất ngay lúc này là: Vậy làm thế nào để thay đổi? Làm thế nào để thoát ra khỏi cái vòng luẩn quẩn của sự bận rộn giả tạo và tìm lại sự cân bằng?

Đây không phải là việc thêm một “việc” nữa vào danh sách bận rộn của bạn. Đây là việc học một nghệ thuật sống… Nghệ thuật của sự dừng lại, của sự phục hồi có ý thức.

Hãy cùng đi qua các bước để biến sự nghỉ ngơi thành một phần không thể thiếu và hiệu quả trong cuộc sống của quý vị nhé:

Bước 1: Học cách Lắng nghe thật sự!

Đây là nền tảng của mọi sự thay đổi. Giống như trong Yoga, chúng ta học cách kết nối với hơi thở, cảm nhận từng ngóc ngách của cơ thể… Hãy mang sự nhận thức đó vào cuộc sống hàng ngày. Dừng lại giữa những công việc, giữa những suy nghĩ đang chạy trong đầu. Nhắm mắt lại vài giây. Hít một hơi thật sâu… Và hỏi cơ thể mình, hỏi tâm trí mình: “Ngay lúc này, mình thực sự cần gì?” Có phải mình chỉ đang mệt mỏi thể chất? Hay đầu óc đang quá tải? Hay mình đang cảm thấy cô đơn, cần kết nối (loại nghỉ xã hội)? Hay mình đang mất cảm hứng (loại nghỉ sáng tạo)? Hãy tập trung vào CẢM GIÁC, không phải suy nghĩ phân tích. Việc này cần luyện tập, nhưng vô cùng đáng giá!

Bước 2: Học cách đặt ranh giới!

Điều này đòi hỏi sự CAN ĐẢM đấy ạ! Trong một thế giới luôn kết nối 24/7, việc nói “không” là một kỹ năng sống còn. Hãy học cách từ chối những yêu cầu vượt quá sức mình. Đặt giới hạn rõ ràng cho thời gian làm việc – khi nào bắt đầu, khi nào kết thúc. Thiết lập quy tắc “không làm việc” sau một giờ nhất định, hoặc vào cuối tuần. Giới hạn thời gian sử dụng điện thoại, mạng xã hội – những thứ có thể hút cạn năng lượng tinh thần và giác quan của bạn. Đặt ranh giới không phải là ích kỷ, đó là tôn trọng năng lượng và sức khỏe của chính mình!

ĐỌC THÊM: YÊU BẢN THÂN KHÔNG PHẢI LÀ ÍCH KỶ. NHIỀU NGƯỜI KHÔNG XỨNG ĐÁNG NHẬN ĐƯỢC NÓ

Bước 3: Thêm chánh niệm vào những khoảnh khắc nghỉ ngơi (hoặc bất kỳ khoảnh khắc nào)!

Chánh niệm đơn giản là có mặt trọn vẹn ở đây và lúc này. Khi bạn dành thời gian nghỉ ngơi, hãy thực sự nghỉ ngơi. Nếu bạn đang ăn, hãy chỉ ăn và cảm nhận hương vị. Nếu bạn đang đi bộ, hãy cảm nhận từng bước chân, cảm nhận làn gió. Đừng vừa nghỉ ngơi vừa nghĩ về công việc hay những lo toan khác. Việc mang chánh niệm vào giúp chất lượng của thời gian nghỉ ngơi được nâng cao đáng kể, dù chỉ là vài phút ngắn ngủi.

Bước 4: Lên kế hoạch cho việc nghỉ ngơi!

Đừng coi nghỉ ngơi là “phần thừa” còn lại sau khi làm xong hết việc (vì sẽ chẳng bao giờ xong hết đâu ạ!). Hãy coi thời gian nghỉ ngơi quan trọng như một cuộc họp với đối tác quan trọng nhất – chính bạn. Hãy Book lịch cho nó trong tuần của bạn! Có thể chỉ là 15 phút ngồi yên lặng, 30 phút đi dạo công viên, hay 1 tiếng đọc sách không liên quan đến công việc. Khi bạn chủ động lên kế hoạch, bạn đang gửi một thông điệp mạnh mẽ tới bản thân và cả thế giới xung quanh rằng: Sức khỏe và sự phục hồi của tôi là ưu tiên!

Bây giờ, dựa trên những bước này, tôi muốn đưa ra một vài gợi ý thực hành cụ thể mà quý vị có thể thử ngay lập tức

• Ngồi yên tĩnh: Dành 5-10 phút mỗi ngày chỉ ngồi yên, quan sát hơi thở hoặc lắng nghe âm thanh xung quanh mà không phản ứng. (Đây là nền tảng của thiền đấy ạ).
• Đi bộ trong tự nhiên: Nếu có thể, hãy ra công viên, khu vườn, hay đơn giản là một con đường nhiều cây xanh. Kết nối với thiên nhiên rất hiệu quả cho việc phục hồi nhiều loại “pin”.
• Dành thời gian cho sở thích “vô thưởng vô phạt”: Làm điều gì đó chỉ vì bạn YÊU THÍCH nó, không vì mục tiêu hay kết quả nào cả. Vẽ, hát, chơi nhạc cụ, làm vườn…
• Đơn giản là ngồi nhìn ra cửa sổ: Không làm gì cả. Chỉ nhìn. Quan sát. Thở.

Và điều quan trọng nhất, cái này cần luyện tập: Cho phép mình không làm gì cả… Và không cảm thấy tội lỗi! Hãy nhắc nhở bản thân: “Mình đang nạp năng lượng. Đây là việc có ích.”

Hãy nhớ kỹ điều này, quý vị ạ, nó là sự thay đổi tư duy cốt lõi: Nghỉ ngơi không phải là sự lười biếng. Nghỉ ngơi là nạp năng lượng có chủ đích! Nó là sự đầu tư cho sự hiệu quả, sự sáng tạo và sự bền vững của bạn trong dài hạn.

Kết luận

Chúng ta đã cùng nhau đi qua một hành trình khám phá, nhìn vào sâu hơn khái niệm nghỉ ngơi, nhận diện những rào cản và hậu quả khi thiếu nó, và cùng tìm hiểu về những bước để biến nghỉ ngơi thành một nghệ thuật sống.

Quý vị thân mến, tôi muốn quý vị ghi nhớ điều quan trọng nhất: Hành trình này là của bạn. Nó rất cá nhân. Những gì hiệu quả với người này có thể không phù hợp với người khác. Nhu cầu của bạn hôm nay có thể khác ngày mai.

Vì vậy, đừng tìm kiếm một công thức “đúng” duy nhất. Hãy thử nghiệm! Hãy khám phá xem loại hình nghỉ ngơi nào thực sự giúp bạn phục hồi. Hãy thử các kỹ thuật lắng nghe cơ thể khác nhau.

Và hãy nhớ… Bắt đầu từng bước nhỏ thôi. Đừng biến việc “nghỉ ngơi” thành một áp lực mới. Đừng cảm thấy mình phải làm được mọi thứ ngay lập tức.

Sẽ có những ngày bạn quên mất, lại rơi vào guồng quay cũ. Điều đó hoàn toàn bình thường. Quan trọng là bạn nhận ra… Và nhẹ nhàng đưa mình trở lại. Hãy kiên nhẫn với chính mình. Dành cho mình lòng trắc ẩn, như bạn dành cho người bạn thân nhất của mình vậy. Bạn xứng đáng được nghỉ ngơi.

Trước khi kết thúc, tôi có hai câu hỏi cuối cùng muốn gửi gắm đến quý vị ngày hôm nay… Hai câu hỏi này chỉ có chính quý vị mới trả lời được một cách thật lòng:

Bạn đã sẵn sàng lắng nghe “lời kêu cứu” rất thật lòng từ cơ thể và tâm trí mình chưa?

Và… Bạn sẵn sàng cho phép bản thân mình được nghỉ ngơi thực sự, không sợ hãi, không tội lỗi… Để rồi từ đó, sống một cuộc đời trọn vẹn hơn, mạnh mẽ hơn, sáng tạo hơn… Và cuối cùng là hạnh phúc hơn không?

Cảm ơn quý vị và các bạn rất nhiều vì đã dành thời gian cho tôi, suy ngẫm và cùng tôi trên hành trình khám phá này. Chúc quý vị tìm thấy sự cân bằng, sự bình an và niềm vui trong việc nghỉ ngơi của chính mình. Xin chân thành cảm ơn.