21 ngày thay đổi: [Ngày 3]: Hít thở sâu… hóa ra không dễ!

“Vậy là ’21 Ngày Thay Đổi’ đã sang đến ngày thứ ba, và tôi – Mai, ‘thánh nữ cứng đơ’ – vẫn đang ‘sống sót’ sau hai ngày ‘thử lửa’ cùng yoga. Ngày thứ hai kết thúc với một cơ thể ‘rã rời’ đúng nghĩa, nhưng tinh thần thì lại ‘phơi phới’ một cách khó hiểu. Có lẽ, chính yoga, hay cụ thể hơn là việc ‘hít thở sâu’ mà tôi cố gắng ‘nhồi nhét’ vào buổi tập hôm qua, đã mang lại chút ‘ánh sáng cuối đường hầm’ cho tôi.

Và thế là, hôm nay, tôi quyết định sẽ ‘chuyên sâu’ hơn về cái khoản ‘hít hít thở thở’ này. Nghe thì có vẻ ‘buồn cười’, phải không? Hít thở thôi mà, có gì mà phải ‘chuyên sâu’? Việc mà chúng ta làm hàng ngày, hàng giờ, hàng phút, thậm chí là hàng giây, từ lúc mới ‘lọt lòng’ đến giờ, lại có thể ‘khó nhằn’ đến thế sao? Ấy vậy mà, khi bắt tay vào thực hành, tôi mới ‘tá hỏa’ nhận ra, hít thở, hóa ra, không hề ‘dễ xơi’ như tôi tưởng…”

Khác hẳn với “thảm cảnh” sáng hôm qua, khi tôi phải “vật lộn” với từng cử động, sáng nay, tôi thức dậy với một cơ thể… dễ chịu hơn một chút. Tất nhiên, “dư âm” của hai ngày “chào hỏi” yoga vẫn còn đó, nhưng không đến nỗi khiến tôi phải “kêu gào thảm thiết”. Tôi đã có thể tự mình “lăn” ra khỏi giường mà không cần đến sự “trợ giúp” của bất kỳ ai hay bất kỳ vật dụng nào. Có lẽ nào, cơ thể “cứng đơ” của tôi đã bắt đầu “thức tỉnh” và “làm quen” với việc bị “hành hạ” một cách… đầy yêu thương này?

Dù sao thì, một chút “dễ chịu” này cũng đủ để tiếp thêm cho tôi động lực để tiếp tục hành trình “21 Ngày Thay Đổi”. Và hôm nay, như đã “hứa hẹn” với bản thân, tôi sẽ đi sâu vào một khía cạnh tưởng chừng như đơn giản nhất, nhưng lại ẩn chứa vô vàn điều kỳ diệu của yoga: Hít thở.

Ngay lập tức, tôi “phi” đến bên chiếc máy tính, “gõ cửa” bác Google với từ khóa hít thở đúng cách trong yoga. Ôi thôi, cả một “thế giới” kiến thức hiện ra trước mắt! Hóa ra, hít thở trong yoga không chỉ đơn giản là hít vào và thở ra như chúng ta vẫn làm hàng ngày, mà nó là cả một “nghệ thuật”, một “phép màu” thực sự.

Tôi “lạc trôi” trong vô vàn các bài viết, video hướng dẫn, và khám phá ra một khái niệm mới: Pranayama. Trong tiếng Phạn cổ xưa, “Prana” có nghĩa là “năng lượng sống”, “sinh khí”, còn “ayama” có nghĩa là “kiểm soát”, “mở rộng”. Vậy nên, Pranayama có thể hiểu là nghệ thuật kiểm soát và điều hòa dòng chảy năng lượng sống trong cơ thể thông qua hơi thở.

Đọc đến đây, tôi bỗng thấy “choáng ngợp”. Hít thở thôi mà, có cần phải “cao siêu” đến thế không? Nhưng rồi, tôi lại tự nhủ, “Cứ thử xem sao, biết đâu lại khám phá ra điều gì hay ho thì sao?”.

Và thế là, tôi tiếp tục “lần mò” trong “mê cung” kiến thức. Hóa ra, có vô vàn các kỹ thuật hít thở khác nhau trong yoga, mỗi kỹ thuật lại có một tên gọi, một cách thực hiện, và một tác dụng riêng biệt. Nào là hít thở bụng (Diaphragmatic Breathing), hít thở luân phiên (Nadi Shodhana), hít thở lửa (Kapalabhati), hít thở ong mật (Bhramari), hít thở chiến thắng (Ujjayi)… Nhiều đến mức tôi cảm thấy như mình đang lạc vào một “ma trận” của những cái tên tiếng Phạn “khó nhằn”.

Sau một hồi “cân nhắc” (thực ra là đọc tên cái nào thấy “dễ nhớ” nhất), tôi quyết định sẽ bắt đầu với hít thở bụng, hay còn gọi là hít thở cơ hoành. Nghe nói, đây là kiểu hít thở tự nhiên nhất của con người, giúp thư giãn, giảm căng thẳng, và tăng cường lượng oxy vào máu. Quá tuyệt vời cho một buổi sáng “hậu yoga” đầy “dư chấn”!

Theo hướng dẫn, hít thở bụng là hít vào để bụng phình ra, và thở ra để bụng xẹp xuống. Nghe thì có vẻ “dễ như ăn kẹo”, nhưng khi bắt tay vào thực hành, tôi mới “ngã ngửa” vì… nó khó hơn tôi tưởng rất nhiều!

Lần đầu tiên thử, tôi hít một hơi thật sâu… và ngực tôi phình ra, còn bụng thì vẫn… “im lìm”. Ơ, rõ ràng là hít thở bụng cơ mà? Sao lại thành hít thở ngực thế này? Tôi cố gắng điều chỉnh, nhưng càng cố thì lại càng… sai. Hít vào, ngực phình, thở ra, bụng xẹp. Cứ như thể cơ thể tôi đang cố tình “trêu ngươi” tôi vậy.

Không nản chí, tôi tiếp tục thử lại. Lần này, tôi đặt tay lên bụng để cảm nhận rõ hơn sự chuyển động. Hít vào… bụng vẫn “lì lợm” không chịu nhúc nhích. Thở ra… bụng lại càng xẹp lép. Tôi bắt đầu cảm thấy bực mình. Hít thở thôi mà, có cần phải “khó khăn” đến thế không?

Cố gắng giữ bình tĩnh (dù trong lòng đang “sôi sùng sục”), tôi quyết định “tạm dừng” việc “tự mò mẫm”, và tìm đến sự “trợ giúp” của các video hướng dẫn trên YouTube. Xem ra, “trăm hay không bằng tay quen”, có lẽ tôi cần phải có một “hình mẫu” để “noi theo”.

Sau khi xem đi xem lại vài video, tôi nhận ra rằng, mình đã “sai quá sai” ngay từ đầu. Hóa ra, hít thở bụng không phải là cố gắng “phình” bụng ra, mà là thả lỏng cơ hoành, để bụng tự nhiên phình lên khi hít vào, và xẹp xuống khi thở ra.

“À, thì ra là thế!” – Tôi “ồ” lên một tiếng, như vừa khám phá ra một “chân lý” vĩ đại. Và thế là, tôi lại tiếp tục “hành trình” hít thở bụng của mình, với một “tinh thần mới”, một “quyết tâm mới”.

Lần này, tôi nhắm mắt lại, thả lỏng toàn bộ cơ thể, và tập trung vào hơi thở. Hít vào… tôi cảm nhận được cơ hoành của mình đang từ từ hạ xuống, bụng tôi phình ra một cách nhẹ nhàng. Thở ra… cơ hoành nâng lên, bụng tôi xẹp xuống. Cứ thế, tôi lặp đi lặp lại động tác này, cố gắng giữ cho hơi thở thật đều đặn và êm ái.

Nhưng, “đời không như là mơ”, và “hít thở không như là thở”. Tâm trí tôi, thay vì tập trung vào hơi thở, lại bắt đầu “bay nhảy” lung tung. Hết nghĩ đến việc trưa nay ăn gì, lại nghĩ đến đống báo cáo còn dang dở trên bàn làm việc, rồi lại lo lắng không biết tối nay có bị mất ngủ hay không… Cứ như thể có một “đám mây” suy nghĩ đang “vần vũ” trong đầu tôi, không tài nào “xua tan” được.

Đã thế, thỉnh thoảng, tôi còn… nín thở mà không hề hay biết! Có lẽ do quá tập trung vào việc “điều khiển” hơi thở, mà tôi lại quên mất việc… thở. Đến khi nhận ra, thì tôi đã “nín” được một lúc khá lâu, và cảm thấy hơi… choáng váng.

“Ôi thôi, hít thở thôi mà cũng ‘gian nan’ thế này ư?” – Tôi than thở, cảm thấy hơi nản chí.

Nhưng, như đã “thề thốt” với bản thân từ trước, tôi sẽ không bỏ cuộc. “Cái khó ló cái khôn”, tôi quyết định sẽ “chia nhỏ” mục tiêu. Thay vì cố gắng hít thở bụng một cách hoàn hảo ngay từ đầu, tôi sẽ tập trung vào việc cảm nhận hơi thở của mình trước đã.

Tôi nhắm mắt lại, và bắt đầu “lắng nghe” hơi thở. Hít vào… tôi cảm nhận được luồng không khí mát lạnh đi qua mũi, xuống phổi, rồi lan tỏa khắp cơ thể. Thở ra… tôi cảm nhận được hơi ấm từ từ thoát ra, mang theo những căng thẳng, mệt mỏi.

Cứ thế, tôi “chìm đắm” trong hơi thở của mình. Dần dần, tôi cảm thấy cơ thể mình thư giãn hơn, tâm trí mình cũng trở nên tĩnh lặng hơn. Những suy nghĩ “vẩn vơ” vẫn còn đó, nhưng chúng không còn “quấy rầy” tôi nhiều như trước nữa. Tôi nhận ra rằng, hít thở sâu không chỉ là một bài tập thể dục, mà còn là một cách để “kết nối” với bản thân, để “lắng nghe” những gì đang diễn ra bên trong mình.

Sau khi “vật lộn” với hơi thở một hồi lâu, tôi quyết định “tích hợp” nó vào các tư thế yoga. Tôi thử hít thở bụng trong tư thế em bé, tư thế cái cây, tư thế chiến binh… Và thật bất ngờ, tôi cảm thấy các tư thế này trở nên “dễ dàng” hơn, “thoải mái” hơn rất nhiều.

Khi hít thở sâu, cơ thể tôi như được “nới lỏng”, các cơ bắp không còn căng cứng, và tôi có thể giữ tư thế lâu hơn mà không cảm thấy mệt mỏi. Hít thở cũng giúp tôi tập trung hơn, không còn bị phân tâm bởi những suy nghĩ hay cảm xúc tiêu cực.

Kết thúc buổi tập, tôi nhận ra rằng, hít thở không chỉ là một “phần phụ” của yoga, mà nó chính là “linh hồn” của yoga. Hít thở đúng cách không chỉ giúp chúng ta thực hiện các tư thế tốt hơn, mà còn giúp chúng ta kết nối sâu sắc hơn với cơ thể và tâm trí của mình.

Vậy là ngày thứ ba của hành trình “21 Ngày Thay Đổi” đã kết thúc bằng một bài học “vỡ lòng” về… hít thở. Ai mà ngờ được, cái việc mà tôi đã làm suốt 28 năm qua, tưởng chừng như “dễ như ăn cháo”, hóa ra lại là một trong những thử thách “khó nhằn” nhất của yoga (ít nhất là đối với tôi lúc này)!

Hít thở, hóa ra, không chỉ đơn giản là hít vào và thở ra, đưa oxy vào phổi rồi tống khứ CO2 ra ngoài. Nó còn là một “cây cầu” vô hình, kết nối cơ thể và tâm trí, giúp chúng ta “chạm” đến những tầng sâu hơn của ý thức. Khi hít thở sâu và có ý thức, chúng ta không chỉ cung cấp năng lượng cho cơ thể, mà còn “dọn dẹp” những “rác rưởi” trong tâm trí, giải tỏa căng thẳng, lo âu, và tìm thấy sự bình yên nội tại.

Và tất nhiên, để “chinh phục” được “nghệ thuật” hít thở này, tôi đã phải “trả giá” bằng không ít mồ hôi, nước mắt, và cả những tràng cười “ra nước mắt” vì những “tai nạn” ngớ ngẩn. Nhưng không sao, “thất bại là mẹ thành công” mà! Điều quan trọng là tôi đã không bỏ cuộc, và đã dần dần “cảm” được sự kỳ diệu của hơi thở. Yoga, một lần nữa, đã chứng minh cho tôi thấy rằng, nó không chỉ là những bài tập “uốn éo” để “khoe dáng”, mà còn là một hành trình rèn luyện cả thể chất lẫn tinh thần.

ĐỌC THÊM: [P11] GIẢI MÃ CÂU NÓI: PRANAYAMA KHÔNG CHỈ LÀ KỸ THUẬT THỞ, MÀ LÀ NGHỆ THUẬT SỐNG

Ngẫm lại, tôi thấy bài học về hít thở này cũng đúng với cuộc sống. Đôi khi, chúng ta cứ “chạy” theo những mục tiêu lớn lao, những tham vọng xa vời, mà quên mất rằng, chính những điều nhỏ nhặt, giản dị như hơi thở, mới là nền tảng của mọi sự thành công. Và đôi khi, chúng ta cũng cần phải “hít thở sâu” một chút, “tạm dừng” một chút, để nhìn lại bản thân, để “lắng nghe” những gì đang diễn ra bên trong mình, trước khi “lao” ra ngoài kia và đối mặt với những “cơn bão” của cuộc đời.

Ngày mai, tôi dự định sẽ “thử thách” bản thân với một kiểu hít thở khác – nghe nói là hít thở luân phiên (Nadi Shodhana) gì đó. Không biết liệu tôi có “vượt ải” thành công không, hay lại tiếp tục “gây cười” cho thiên hạ? Thôi, cứ chờ xem vậy! Hẹn gặp lại các bạn vào ngày thứ tư, với những câu chuyện “dở khóc dở cười” (nhưng chắc chắn là đầy ý nghĩa) khác nhé!

À, mà nếu bạn có “bí kíp” hít thở “gia truyền” nào, hoặc đơn giản chỉ là muốn chia sẻ kinh nghiệm “vượt qua” những bài tập hít thở “khó nhằn” của yoga, thì đừng ngần ngại “bật mí” cho tôi nha! Biết đâu, chúng ta lại học hỏi được từ nhau thì sao?

ĐỌC TIẾP: 21 NGÀY THAY ĐỔI: [NGÀY 4]: TÌM THẤY ĐỒNG MINH TRÊN THẢM TẬP