Những tư thế Yoga giúp hỗ trợ phục hồi chức năng sau đột quỵ

Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là tình trạng tổn thương một phần não bộ xảy ra đột ngột do quá trình cung cấp máu lên não bị gián đoạn hoặc suy giảm nghiêm trọng. Đột quỵ có thể để lại nhiều di chứng nặng nề, ảnh hưởng đến khả năng vận động, nhận thức, ngôn ngữ, và cảm xúc của người bệnh, làm suy giảm chất lượng cuộc sống một cách đáng kể. Các di chứng thường gặp bao gồm liệt hoặc yếu cơ nửa người, mất hoặc giảm khả năng giữ thăng bằng, khó khăn trong việc nói và nuốt, suy giảm trí nhớ, thay đổi về cảm xúc và hành vi.

Phục hồi chức năng sau đột quỵ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc giúp người bệnh cải thiện khả năng vận động, ngôn ngữ, nhận thức, và tái hòa nhập với cuộc sống. Đây là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì, nỗ lực từ bản thân người bệnh, gia đình và các chuyên gia y tế. Bên cạnh các phương pháp phục hồi chức năng truyền thống như vật lý trị liệu, hoạt động trị liệu, ngôn ngữ trị liệu, Yoga nổi lên như một liệu pháp bổ trợ đầy tiềm năng, mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh đột quỵ trên hành trình phục hồi gian nan.

Bài viết này sẽ đi sâu vào việc phân tích những lợi ích cụ thể của Yoga đối với người bệnh đột quỵ, giới thiệu một số tư thế Yoga phù hợp, đồng thời nhấn mạnh những lưu ý quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình luyện tập. Tuy nhiên, cần phải khẳng định rõ ràng rằng, bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, cung cấp thông tin, không thể thay thế cho ý kiến của bác sĩ, chuyên gia y tế hay các nhà trị liệu chuyên nghiệp.

Mỗi bệnh nhân đột quỵ có một tình trạng sức khỏe, mức độ tổn thương và khả năng phục hồi khác nhau. Do đó, trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình luyện tập Yoga nào, người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ và tập luyện dưới sự hướng dẫn của giáo viên Yoga trị liệu có chuyên môn và kinh nghiệm. Sự kết hợp giữa Yoga và các phương pháp phục hồi chức năng khác sẽ mang lại kết quả tốt nhất, giúp người bệnh sớm lấy lại khả năng vận động, cải thiện chất lượng cuộc sống và hướng đến một tương lai tươi sáng hơn.

Lợi ích của Yoga đối với người phục hồi sau đột quỵ

Yoga, với những tác động tích cực lên cả thể chất lẫn tinh thần, đã được chứng minh là một phương pháp hỗ trợ hiệu quả trong quá trình phục hồi chức năng cho bệnh nhân sau đột quỵ. Dưới đây là những lợi ích cụ thể của Yoga, được phân tích dựa trên các khía cạnh chức năng và có dẫn chứng từ các nghiên cứu khoa học:

Cải thiện chức năng vận động

Tăng cường sức mạnh cơ bắp: Đột quỵ thường gây ra tình trạng liệt hoặc yếu cơ ở một bên cơ thể. Yoga, với các tư thế (asana) tác động lên nhiều nhóm cơ, có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, đặc biệt là ở các chi bị ảnh hưởng. Các tư thế như Tư thế Chiến Binh (Virabhadrasana), Tư thế Tam Giác (Trikonasana), tuy cần điều chỉnh cho phù hợp, vẫn có thể giúp tăng cường sức mạnh cho chân, tay và cơ core.

Nghiên cứu: Chan, E. Y., et al. (2012) đã thực hiện một tổng quan hệ thống và phân tích tổng hợp các thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên về tác động của Yoga đối với chức năng vận động sau đột quỵ. Kết quả cho thấy Yoga giúp cải thiện đáng kể sức mạnh cơ bắp, khả năng vận động và chức năng chi trên ở bệnh nhân đột quỵ. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Stroke, một tạp chí uy tín trong lĩnh vực đột quỵ.

Tăng cường sự linh hoạt và phạm vi chuyển động: Co cứng cơ, hạn chế tầm vận động khớp là những di chứng thường gặp sau đột quỵ. Yoga, với các tư thế kéo giãn nhẹ nhàng, tác động lên các nhóm cơ, dây chằng và khớp, giúp tăng cường sự linh hoạt, cải thiện phạm vi chuyển động. Các tư thế như Tư thế Gập Người Về Phía Trước (Uttanasana) với biến thể phù hợp, Tư thế Góc Cố Định Nằm Ngửa (Supta Baddha Konasana) có thể giúp cải thiện sự linh hoạt ở vùng hông, đùi và cột sống.

Nghiên cứu: Bussmann, J. B., et al. (2007) đã tiến hành một nghiên cứu về tác động của chương trình tập Yoga kéo dài 6 tuần lên bệnh nhân sau đột quỵ. Kết quả cho thấy Yoga giúp cải thiện đáng kể sự linh hoạt, đặc biệt là ở khớp vai và hông, và tăng phạm vi chuyển động ở các khớp này. Nghiên cứu được đăng trên tạp chí Clinical Rehabilitation.

Cải thiện khả năng giữ thăng bằng: Mất thăng bằng là một vấn đề phổ biến sau đột quỵ, làm tăng nguy cơ té ngã và ảnh hưởng đến khả năng vận động độc lập. Yoga, với các tư thế thăng bằng như Tư thế Cái Cây (Vrksasana) (có thể điều chỉnh dựa vào tường), Tư thế Đại Bàng (Garudasana) (với biến thể tay), giúp cải thiện khả năng giữ thăng bằng, tăng cường sự ổn định của cơ thể.

Nghiên cứu: Schmid, A. A., et al. (2012) đã thực hiện một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên để đánh giá tác động của Yoga lên khả năng giữ thăng bằng ở bệnh nhân đột quỵ. Kết quả cho thấy nhóm tập Yoga có sự cải thiện đáng kể về khả năng giữ thăng bằng so với nhóm đối chứng. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Neurorehabilitation and Neural Repair.

Tăng cường tuần hoàn máu: Các tư thế Yoga, kết hợp với hơi thở sâu, giúp kích thích tuần hoàn máu, tăng cường lưu thông máu đến các cơ quan, đặc biệt là não bộ. Tuần hoàn máu tốt hơn sẽ hỗ trợ quá trình phục hồi chức năng, cung cấp oxy và dưỡng chất cho các mô bị tổn thương, và thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào.

Cải thiện chức năng nhận thức

Tăng cường sự tập trung và trí nhớ: Yoga đòi hỏi sự tập trung cao độ vào hơi thở, vào từng chuyển động, vào việc giữ thăng bằng trong các tư thế. Quá trình luyện tập này giúp rèn luyện khả năng tập trung, tăng cường sự chú ý. Một số tư thế và kỹ thuật thở cũng được cho là có tác dụng kích thích trí nhớ.

Nghiên cứu: Lawrence, V. A., et al. (2007) đã nghiên cứu tác động của Yoga lên chất lượng cuộc sống và chức năng nhận thức của bệnh nhân đột quỵ. Kết quả cho thấy Yoga cải thiện đáng kể chức năng nhận thức, bao gồm cả sự chú ý và trí nhớ ở nhóm bệnh nhân này. Nghiên cứu được đăng trên tạp chí Topics in Stroke Rehabilitation.

Giảm căng thẳng, lo âu: Đột quỵ không chỉ gây ra những tổn thương về thể chất, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý của người bệnh. Nhiều người sau đột quỵ phải đối mặt với tình trạng căng thẳng, lo âu, thậm chí là trầm cảm. Yoga, với các tư thế thư giãn, kỹ thuật thở và thiền định, giúp làm dịu hệ thần kinh, giảm bớt các triệu chứng lo âu, trầm cảm. Yoga mang lại cảm giác bình an, thư thái, giúp người bệnh lạc quan hơn, tự tin hơn vào quá trình phục hồi.

Nghiên cứu: Joshi, L. N., & Kumar, S. (2013) đã chứng minh rằng luyện tập Yoga giúp giảm đáng kể mức độ căng thẳng và lo lắng ở bệnh nhân đột quỵ. Nghiên cứu được công bố trên International Journal of Yoga.

Cải thiện chức năng ngôn ngữ

Hỗ trợ phục hồi: Một số tư thế Yoga tác động đến vùng cổ, vai gáy, và cơ hoành, kết hợp với các bài tập thở, có thể hỗ trợ cải thiện khả năng phát âm, nói chuyện ở những bệnh nhân đột quỵ gặp khó khăn về ngôn ngữ. Ví dụ, các bài tập thở có thể giúp tăng cường sức mạnh của cơ hô hấp, cải thiện khả năng kiểm soát hơi thở, từ đó hỗ trợ quá trình phát âm. Các tư thế tác động lên vùng cổ có thể giúp thư giãn các cơ tham gia vào quá trình nói.

Cần thêm nghiên cứu: Tuy nhiên, lĩnh vực này vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu để có những kết luận cụ thể và đưa ra những hướng dẫn chi tiết về việc sử dụng Yoga trong phục hồi chức năng ngôn ngữ sau đột quỵ.

Nâng cao chất lượng cuộc sống

Tự tin, lạc quan, hòa nhập: Khi các chức năng vận động, nhận thức và ngôn ngữ được cải thiện, người bệnh sẽ cảm thấy tự tin hơn, lạc quan hơn, và dễ dàng hòa nhập với cuộc sống hơn. Yoga không chỉ giúp phục hồi các chức năng bị suy giảm, mà còn mang lại niềm vui, sự thư giãn, giúp người bệnh cảm thấy yêu đời hơn, có động lực hơn để tiếp tục quá trình phục hồi.

Giảm đau, mệt mỏi, cải thiện giấc ngủ: Yoga đã được chứng minh là có tác dụng giảm đau, giảm mệt mỏi và cải thiện giấc ngủ ở nhiều đối tượng khác nhau, bao gồm cả bệnh nhân đột quỵ. Giấc ngủ ngon là yếu tố quan trọng để cơ thể phục hồi, tái tạo năng lượng, và cải thiện sức khỏe tổng thể.

Nghiên cứu: Một nghiên cứu tổng quan hệ thống của Sarfo, F. S., et al. (2018) đã phân tích kết quả của nhiều nghiên cứu về tác động của Yoga đối với bệnh nhân sau đột quỵ. Kết luận cho thấy Yoga có tiềm năng cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân sau đột quỵ, bao gồm cả việc giảm đau, mệt mỏi, cải thiện giấc ngủ, và nâng cao sức khỏe tinh thần. Nghiên cứu được đăng trên tạp chí Complementary Therapies in Medicine.

Những dẫn chứng từ các nghiên cứu khoa học trên đã khẳng định vai trò và lợi ích của Yoga trong quá trình phục hồi chức năng sau đột quỵ. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh lại rằng Yoga chỉ là một liệu pháp bổ trợ, không thể thay thế cho các phương pháp điều trị y khoa.

Người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu tập luyện Yoga. Việc kết hợp Yoga với các phương pháp phục hồi chức năng khác sẽ mang lại kết quả tốt nhất, giúp người bệnh sớm lấy lại khả năng vận động, cải thiện chất lượng cuộc sống và hướng đến một tương lai tươi sáng hơn.

Những tư thế yoga hỗ trợ phục hồi sau đột quỵ

Sau khi đã hiểu rõ lợi ích của Yoga đối với người phục hồi sau đột quỵ, phần tiếp theo này sẽ giới thiệu một số tư thế Yoga cụ thể có thể hỗ trợ quá trình phục hồi. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh lại rằng, đây chỉ là những gợi ý mang tính chất tham khảo. Việc lựa chọn và thực hành tư thế nào cần dựa trên tình trạng sức khỏe cụ thể của từng người bệnh, và phải có sự tư vấn, hướng dẫn của bác sĩ và giáo viên Yoga trị liệu có chuyên môn.

Nguyên tắc lựa chọn tư thế

An toàn là trên hết: Sự an toàn của người bệnh phải được đặt lên hàng đầu. Do đó, cần lựa chọn các tư thế đơn giản, dễ thực hiện, phù hợp với khả năng và giới hạn vận động của từng người. Tránh các tư thế khó, phức tạp, có nguy cơ gây chấn thương.
Tập trung vào vùng bị ảnh hưởng: Tùy thuộc vào vùng cơ thể bị ảnh hưởng sau đột quỵ, cần lựa chọn các tư thế giúp tăng cường sức mạnh, sự linh hoạt và khả năng vận động ở những vùng đó. Ví dụ, nếu người bệnh bị yếu hoặc liệt ở tay, các bài tập tập trung vào vai, cánh tay và bàn tay sẽ được ưu tiên.
Sử dụng dụng cụ hỗ trợ: Đừng ngần ngại sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như ghế, tường, dây đai, gối, chăn, gạch tập,…. Các dụng cụ này sẽ giúp người bệnh thực hiện tư thế dễ dàng hơn, an toàn hơn, và cảm thấy thoải mái hơn. Chúng đặc biệt hữu ích cho những người bị hạn chế về khả năng vận động hoặc thăng bằng.
Lắng nghe cơ thể: Nguyên tắc quan trọng nhất trong bất kỳ hình thức Yoga nào, đặc biệt là Yoga trị liệu, là lắng nghe cơ thể. Người bệnh cần chú ý đến những tín hiệu mà cơ thể gửi đến, điều chỉnh tư thế, cường độ và thời gian luyện tập sao cho phù hợp. Không nên ép buộc bản thân, không nên so sánh với người khác, và phải dừng lại ngay khi cảm thấy đau hoặc khó chịu.

Các tư thế Yoga gợi ý hỗ trợ phục hồi sau đột quỵ

Tư thế ngồi

Tư thế Ngồi thiền (Sukhasana)

Cách thực hiện: Ngồi khoanh chân trên sàn, lưng thẳng, hai tay đặt trên đầu gối, lòng bàn tay hướng lên hoặc bắt ấn ஞான முத்ரா (Jnana Mudra).
Lợi ích: Giúp ổn định cột sống, thư giãn hông, tập trung vào hơi thở, làm dịu tâm trí.
Điều chỉnh: Nếu người bệnh gặp khó khăn khi ngồi khoanh chân trên sàn, có thể kê thêm đệm, gối hoặc chăn gấp dưới hông để tạo sự thoải mái. Có thể ngồi trên ghế, đảm bảo hai bàn chân đặt phẳng trên sàn, lưng thẳng.

Tư thế Ngồi gập người (Paschimottanasana)

Cách thực hiện: Ngồi trên sàn, hai chân duỗi thẳng phía trước. Hít vào, vươn dài cột sống. Thở ra, gập người về phía trước từ hông, hai tay nắm lấy bàn chân hoặc cẳng chân.
Lợi ích: Kéo giãn cột sống, gân kheo và bắp chân, làm dịu tâm trí.
Điều chỉnh: Nếu người bệnh không thể gập sâu, có thể sử dụng dây đai vòng qua lòng bàn chân và giữ lưng thẳng. Có thể kê gối dưới đầu gối nếu cảm thấy căng cứng. Quan trọng là giữ lưng thẳng, gập từ hông, không cố gắng gập quá sâu khi cơ thể chưa sẵn sàng.

Tư thế đứng

Tư thế Trái Núi (Tadasana)

Cách thực hiện: Đứng thẳng, hai bàn chân song song và cách nhau bằng hông, trọng lượng cơ thể phân bố đều trên hai chân. Hai tay duỗi dọc theo thân, lòng bàn tay hướng vào trong hoặc chắp trước ngực. Hít thở sâu và đều.
Lợi ích: Cải thiện tư thế, tăng cường nhận thức về cơ thể, tạo sự vững chãi và ổn định.
Điều chỉnh: Người bệnh có thể đứng dựa lưng vào tường để giữ thăng bằng và cảm nhận sự thẳng hàng của cột sống. Có thể bám nhẹ tay vào tường để hỗ trợ.

Tư thế Chiến Binh I (Virabhadrasana I)

Cách thực hiện: Bước một chân ra sau, cách chân trước khoảng 1-1.2m. Xoay bàn chân sau một góc 45 độ. Gập đầu gối chân trước, sao cho đầu gối thẳng hàng với cổ chân. Hai tay giơ cao qua đầu, lòng bàn tay hướng vào nhau.
Lợi ích: Tăng cường sức mạnh cho chân, đùi và mắt cá chân, mở rộng hông và ngực.
Điều chỉnh: Người bệnh có thể sử dụng ghế để hỗ trợ giữ thăng bằng, đặt tay lên ghế hoặc tựa lưng vào ghế. Điều chỉnh khoảng cách giữa hai chân cho phù hợp với khả năng. Không nên để đầu gối chân trước vượt quá cổ chân.

Tư thế Tam Giác (Trikonasana)

Cách thực hiện: Đứng hai chân rộng hơn vai. Xoay bàn chân phải sang phải 90 độ, bàn chân trái xoay vào trong một chút. Hít vào, dang rộng hai tay sang ngang. Thở ra, nghiêng người sang phải, tay phải chạm sàn (hoặc cẳng chân/mắt cá chân), tay trái hướng lên trần nhà.
Lợi ích: Kéo giãn cơ liên sườn, gân kheo, bắp chân, tăng cường sức mạnh cho chân và mắt cá chân.
Điều chỉnh: Người bệnh có thể sử dụng tường để hỗ trợ, đứng dựa lưng vào tường. Sử dụng gạch để kê tay phải, điều chỉnh độ cao cho phù hợp với khả năng. Không nên cố gắng nghiêng người quá sâu khi cơ thể chưa sẵn sàng.

Tư thế nằm

Tư thế Xác Chết (Savasana)

Cách thực hiện: Nằm ngửa, hai chân duỗi thẳng, cách nhau rộng bằng hông. Hai tay duỗi dọc theo thân, lòng bàn tay hướng lên. Nhắm mắt, thả lỏng toàn bộ cơ thể, tập trung vào hơi thở.
Lợi ích: Thư giãn sâu cho toàn bộ cơ thể và tâm trí, giảm căng thẳng, mệt mỏi, phục hồi năng lượng.
Điều chỉnh: Có thể kê gối mỏng dưới đầu, cổ, và dưới đầu gối để tạo sự thoải mái tối đa. Có thể đắp thêm chăn mỏng để giữ ấm cơ thể.

Tư thế Gác Chân Lên Tường (Viparita Karani)

Cách thực hiện: Ngồi nghiêng người, một bên hông chạm tường. Từ từ xoay người, đưa hai chân lên tường, đồng thời nằm ngửa xuống sàn. Điều chỉnh sao cho mông sát tường (hoặc cách tường một khoảng nhỏ), toàn bộ phần lưng nằm thoải mái trên sàn. Hai tay thả lỏng sang hai bên.
Lợi ích: Hỗ trợ máu lưu thông về tim, giảm sưng phù chân, làm dịu hệ thần kinh, cải thiện giấc ngủ, giảm đau lưng dưới.
Điều chỉnh: Có thể kê gối hoặc chăn gấp dưới hông để tạo độ nghiêng nhẹ cho cơ thể, giúp máu lưu thông dễ dàng hơn. Điều chỉnh khoảng cách với tường sao cho cảm thấy thoải mái nhất.

Các bài tập thở (Pranayama)

Thở bụng (Diaphragmatic Breathing)

Cách thực hiện: Ngồi hoặc nằm thoải mái, đặt một tay lên bụng, một tay lên ngực. Hít vào từ từ bằng mũi, cảm nhận bụng phình lên. Thở ra từ từ bằng mũi, cảm nhận bụng xẹp xuống. Tập trung vào sự chuyển động của bụng.
Lợi ích: Giúp thư giãn sâu, giảm căng thẳng, lo âu, cải thiện chức năng hô hấp.
Điều chỉnh: Tập trung vào hơi thở chậm, sâu và đều đặn. Có thể thực hiện trong tư thế ngồi thiền hoặc nằm Savasana.

Thở luân phiên (Nadi Shodhana)

Cách thực hiện: Ngồi thoải mái, lưng thẳng. Dùng ngón tay cái của bàn tay phải để đóng lỗ mũi phải, hít vào bằng lỗ mũi trái. Sau đó, dùng ngón tay áp út đóng lỗ mũi trái, thở ra bằng lỗ mũi phải. Tiếp tục hít vào bằng lỗ mũi phải và thở ra bằng lỗ mũi trái. Lặp lại chu kỳ này trong vài phút.
Lợi ích: Giúp cân bằng hai bán cầu não, làm dịu tâm trí, tăng cường sự tập trung, cải thiện lưu thông khí huyết.
Điều chỉnh: Thực hiện một cách chậm rãi, nhẹ nhàng. Không nên cố gắng hít thở quá sâu hoặc nín thở quá lâu. Nếu cảm thấy khó chịu, hãy dừng lại và nghỉ ngơi.

Lưu ý quan trọng khi tập yoga phục hồi sau đột quỵ

Tham khảo ý kiến bác sĩ: Trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập luyện Yoga nào, người bệnh sau đột quỵ cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn và phù hợp với tình trạng sức khỏe. Bác sĩ có thể đưa ra những lời khuyên cụ thể về cường độ, thời gian và loại hình Yoga phù hợp.
Tập luyện dưới sự hướng dẫn của giáo viên Yoga trị liệu: Giáo viên Yoga trị liệu là những người có chuyên môn và kinh nghiệm trong việc hướng dẫn Yoga cho những người có vấn đề về sức khỏe, bao gồm cả bệnh nhân đột quỵ. Họ sẽ thiết kế bài tập phù hợp với tình trạng của từng người, theo dõi sát sao quá trình tập luyện, và điều chỉnh khi cần thiết.
Bắt đầu từ từ và tăng dần cường độ: Không nên nóng vội, không nên ép buộc bản thân. Hãy bắt đầu từ những bài tập đơn giản, nhẹ nhàng, và tăng dần cường độ, thời gian tập luyện khi cơ thể đã quen dần. Quan trọng là phải kiên nhẫn, lắng nghe cơ thể, và không so sánh mình với người khác.
Ngừng tập nếu cảm thấy đau hoặc khó chịu: Đau là tín hiệu cảnh báo của cơ thể, cho thấy có điều gì đó không ổn. Nếu bạn cảm thấy đau hoặc khó chịu khi tập luyện, hãy ngừng tập ngay lập tức và tham khảo ý kiến của giáo viên Yoga hoặc bác sĩ. Đừng cố gắng chịu đựng cơn đau, vì điều đó có thể dẫn đến chấn thương nghiêm trọng hơn.
Kết hợp với các phương pháp phục hồi chức năng khác: Yoga là một liệu pháp bổ trợ, không phải là phương pháp điều trị duy nhất. Để đạt được hiệu quả phục hồi tốt nhất, người bệnh cần kết hợp Yoga với các phương pháp phục hồi chức năng khác như vật lý trị liệu, hoạt động trị liệu, ngôn ngữ trị liệu,… theo chỉ định của bác sĩ. Sự kết hợp toàn diện này sẽ giúp người bệnh nhanh chóng lấy lại các chức năng bị suy giảm, cải thiện chất lượng cuộc sống.

ĐỌC THÊM: NGHIÊN CỨU MỚI: BÀI TẬP YOGA GIẢM TÊ BÌ CHÂN TAY NHỜ CẢI THIỆN TUẦN HOÀN MÁU

Kết luận

Yoga mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh sau đột quỵ, từ việc cải thiện chức năng vận động, nhận thức, ngôn ngữ, đến nâng cao chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là phải tập luyện đúng cách, an toàn, phù hợp với tình trạng sức khỏe của từng người, và dưới sự hướng dẫn của chuyên gia.

Hãy kiên nhẫn, tin tưởng vào khả năng phục hồi của bản thân, và đừng nản lòng khi gặp khó khăn. Yoga có thể là người bạn đồng hành hữu ích, hỗ trợ bạn trên hành trình phục hồi, mang lại cho bạn sức khỏe, niềm vui và hy vọng. Với sự nỗ lực của bản thân, sự hỗ trợ của gia đình và các chuyên gia y tế, người bệnh đột quỵ hoàn toàn có thể cải thiện chất lượng cuộc sống và hướng đến một tương lai tươi sáng hơn. Yoga, với triết lý và phương pháp thực hành toàn diện, sẽ tiếp thêm sức mạnh cho bạn trên hành trình gian nan nhưng đầy ý nghĩa này.

Tài liệu tham khảo

Chan, E. Y., et al. (2012). Effects of Yoga on motor functional recovery after stroke: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Stroke, 43(8), 2274-2279.
Bussmann, J. B., et al. (2007). Effects of a 6-week group exercise program on strength and flexibility in people post-stroke. Clinical Rehabilitation, 21(7), 589-598.
Schmid, A. A., et al. (2012). Yoga improves balance in people with stroke: a randomized controlled trial. Neurorehabilitation and Neural Repair, 26(6), 584-592.
Lawrence, V. A., et al. (2007). A pilot study of the impact of yoga on quality of life and cognitive function for stroke survivors. Topics in Stroke Rehabilitation, 14(5), 1-8.
Joshi, L. N., & Kumar, S. (2013). Effect of pranayama training on stress and anxiety among stroke patients. International Journal of Yoga, 6(2), 134–138.
Sarfo, F. S., et al. (2018). Yoga for people with stroke: a systematic review and meta-analysis. Complementary Therapies in Medicine, 41, 272-280.