21 ngày thay đổi: [Ngày 18]: Pratyahara: ‘Tắt’ thế giới bên ngoài, ‘Bật’ thế giới bên

Các nhà thám hiểm trên hành trình 21 Ngày Thay Đổi ơi, hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau lặn sâu hơn vào thế giới nội tâm của mình, với một chuyến phiêu lưu mang tên: Pratyahara. Nghe cái tên thôi đã thấy bí ẩn và hấp dẫn rồi, phải không nào?

Hành trình thay đổi của tôi, tính đến nay, đã kéo dài được hơn hai tuần. Trong suốt những ngày qua, tôi đã vật lộn với những cơn đau nhức cơ bắp, chinh phục những tư thế yoga khó nhằn, khám phá ra những tác dụng bất ngờ của yoga, và thậm chí còn lôi kéo được cả cô bạn thân lười vận động vào con đường yoga nữa. Tôi đã học được cách hít thở sâu và đúng cách, cách vận động đúng kỹ thuật cách thư giãn, cách yêu chiều bản thân, và cả cách chia sẻ niềm vui yoga với người khác.

Nhưng, yoga không chỉ dừng lại ở đó. Yoga, không chỉ là những bài tập bề nổi, mà còn là một hành trình khám phá sâu sắc vào bên trong, vào thế giới nội tâm của mỗi chúng ta. Và hôm nay, tôi muốn dẫn các bạn đi sâu hơn vào hành trình đó, bằng cách giới thiệu với các bạn một khái niệm vô cùng quan trọng, một chìa khóa để mở ra cánh cửa đến với sự bình yên và tĩnh lặng: Pratyahara.

Pratyahara (प्रत्याहार), nghe cái tên có vẻ lạ lẫm và khó hiểu, phải không? Trong tiếng Phạn, Pratyahara có nghĩa là rút lui các giác quan, thu thúc các giác quan, hay nói một cách hình ảnh và dân dã hơn, là tắt đi những xao nhãng từ thế giới bên ngoài, để bật lên ánh sáng của thế giới bên trong.

Nghe thì có vẻ huyền bí và cao siêu quá, phải không? Cứ như thể là chúng ta phải biến thành một nhà sư, phải từ bỏ mọi thú vui trần tục, và phải trốn vào một hang động nào đó để tu luyện vậy.

Nhưng không, các bạn đừng hiểu lầm! Pratyahara, thực ra, không hề khó nhằn hay xa vời như chúng ta tưởng. Nó là một kỹ năng mà bất cứ ai trong chúng ta cũng có thể rèn luyện được, và nó có thể mang lại những lợi ích vô cùng to lớn cho cuộc sống hàng ngày của chúng ta, chứ không chỉ dành riêng cho những người tập yoga.

Vậy, Pratyahara là gì? Làm thế nào để thực hành Pratyahara? Và Pratyahara có thể giúp ích gì cho chúng ta trong cuộc sống bận rộn và đầy xao nhãng này? Hãy cùng tôi khám phá trong phần tiếp theo của bài viết nhé!

Sau khi làm quen với khái niệm Pratyahara ở phần mở đầu, tôi quyết định sẽ đi sâu hơn vào việc tìm hiểu về phương pháp kỳ diệu này.

Tôi bắt đầu bằng việc tra cứu trên mạng, và khám phá ra rằng, Pratyahara là một mắt xích quan trọng trong hệ thống Ashtanga Yoga (hay còn gọi là Tám nhánh Yoga) – một hệ thống yoga cổ điển, được hệ thống hóa bởi nhà hiền triết Patanjali trong cuốn Yoga Sutras.

Ashtanga Yoga bao gồm 8 nhánh, hay 8 bước, mà một người tập yoga cần phải tuân theo để đạt được trạng thái giác ngộ (Samadhi):

Yama (Giới): Các nguyên tắc đạo đức, bao gồm

• Ahimsa (Bất bạo động)
• Satya (Chân thật)
• Asteya (Không trộm cắp)
• Brahmacharya (Tiết chế)
• Aparigraha (Không tham lam)

Niyama (Luật): Các nguyên tắc kỷ luật cá nhân, bao gồm

• Saucha (Thanh khiết)
• Santosha (Biết đủ)
• Tapas (Nhiệt tâm)
• Svadhyaya (Tự học)
• Ishvara Pranidhana (Hướng đến Đấng Tối Cao)

• Asana (Tư thế): Các tư thế yoga.
• Pranayama (Hơi thở): Kiểm soát hơi thở.
• Pratyahara (Thu thúc các giác quan): Rút lui khỏi các kích thích bên ngoài.
• Dharana (Tập trung): Tập trung tâm trí vào một điểm.
• Dhyana (Thiền định): Trạng thái thiền định sâu.
• Samadhi (Hợp nhất): Trạng thái hợp nhất với vũ trụ.

ĐOC THÊM: TÁM NHÁNH YOGA: NGUỒN GỐC, Ý NGHĨA VÀ HƯỚNG DẪN THỰC HÀNH

Pratyahara, như bạn thấy, nằm ở vị trí thứ 5, là cầu nối giữa các nhánh hướng ngoại (Yama, Niyama, Asana, Pranayama) và các nhánh hướng nội (Dharana, Dhyana, Samadhi). Điều này có nghĩa là, để có thể tiến sâu hơn vào con đường yoga, để có thể trải nghiệm được những trạng thái tâm linh cao hơn, chúng ta cần phải học cách kiểm soát được các giác quan của mình, rút lui khỏi những xao nhãng bên ngoài, và hướng sự chú ý vào bên trong.

Trong cuộc sống hàng ngày, các giác quan của chúng ta (thị giác, thính giác, khứu giác, vị giác, xúc giác) liên tục bị tấn công bởi vô số các kích thích từ bên ngoài: Tiếng ồn ào của xe cộ, tiếng nhạc xập xình, ánh đèn chói lóa, những hình ảnh bắt mắt trên mạng xã hội, những mùi vị hấp dẫn của đồ ăn, những thông tin giật gân trên báo chí… Tất cả những kích thích này, nếu không được kiểm soát, sẽ khiến cho tâm trí chúng ta trở nên bấn loạn, mất tập trung, và không thể nào tìm thấy được sự bình yên và tĩnh lặng.

Pratyahara, chính là quá trình chúng ta chủ động rút lui khỏi những kích thích đó, hướng sự chú ý vào bên trong, vào thế giới nội tâm của mình. Nó không phải là trốn tránh thế giới bên ngoài, không phải là từ bỏ mọi thú vui trần tục, mà là học cách tạm dừng, lắng lại, để lắng nghe những gì đang diễn ra bên trong mình, để thấu hiểu bản thân mình hơn, và để kết nối với con người thật của mình.

Để dễ hình dung, bạn hãy tưởng tượng, bạn đang ngồi trong một căn phòng ồn ào, đông đúc, với rất nhiều người đang nói chuyện, cười đùa, và làm đủ mọi thứ. Pratyahara, chính là khi bạn có thể tắt đi những tiếng ồn đó, lờ đi những hình ảnh đó, và tập trung hoàn toàn vào một cuốn sách mà bạn đang đọc, hoặc vào hơi thở của chính mình.

Hoặc, bạn hãy tưởng tượng, bạn đang đứng trước một bữa tiệc buffet với vô vàn những món ăn hấp dẫn. Pratyahara, chính là khi bạn có thể kiềm chế được sự thèm muốn của mình, và chỉ chọn những món ăn thực sự tốt cho sức khỏe, thay vì ăn một cách vô tội vạ.

Nghe thì có vẻ đơn giản, nhưng thực ra, để thực hành được Pratyahara, đòi hỏi chúng ta phải có một ý chí mạnh mẽ, một sự kiên trì bền bỉ, và một khả năng tập trung cao độ.

Tôi chợt nhớ đến một câu nói của Đức Phật: Gốc rễ của khổ đau là sự dính mắc (tham ái). Và tôi nghĩ rằng, Pratyahara, chính là một phương pháp để giúp chúng ta giải thoát khỏi sự dính mắc đó, để buông bỏ những tham ái đó, và để tìm thấy sự tự do thực sự.

Với những kiến thức vừa thu nạp được, tôi quyết định sẽ thực hành Pratyahara ngay trong buổi tập yoga hôm nay.

Thay vì chọn một bài tập yoga năng động như mọi khi, tôi quyết định sẽ thử một bài yoga nidra (yoga ngủ). Yoga nidra là một kỹ thuật thư giãn sâu, giúp đưa cơ thể và tâm trí vào trạng thái thư giãn hoàn toàn, giống như khi chúng ta đang ngủ, nhưng vẫn giữ được sự tỉnh táo.

Tôi tìm thấy một video hướng dẫn yoga nidra trên YouTube, có tên là Yoga Nidra Cho Giấc Ngủ Sâu. Video này dài khoảng 30 phút, với giọng nói của một cô giáo rất nhẹ nhàng và truyền cảm.

ĐỌC THÊM: BÀI TẬP YOGA GIÚP NGỦ SÂU HƠN

Tôi nằm xuống thảm, nhắm mắt lại, và bắt đầu tập trung vào hơi thở. Tôi hít vào thật sâu, cảm nhận luồng không khí mát lạnh đi vào phổi, rồi từ từ thở ra, cảm nhận hơi ấm lan tỏa khắp cơ thể.

Sau một vài phút làm quen với hơi thở, tôi bắt đầu làm theo những lời hướng dẫn của cô giáo trong video. Cô ấy hướng dẫn tôi thả lỏng từng bộ phận trên cơ thể, từ ngón chân, bàn chân, bắp chân, đầu gối, đùi, hông, bụng, ngực, vai, cánh tay, bàn tay, ngón tay, cổ, đầu, và khuôn mặt.

Ban đầu, tôi vẫn còn bị phân tâm bởi những tiếng ồn ào xung quanh (tiếng xe cộ, tiếng chó sủa, tiếng trẻ con khóc…), và bởi những suy nghĩ vẩn vơ trong đầu (về công việc, về gia đình, về những dự định trong tương lai…). Nhưng, tôi không cố gắng để chống lại những xao nhãng đó. Tôi chỉ nhẹ nhàng nhận biết chúng, rồi lại từ từ đưa sự chú ý của mình trở về với hơi thở, và với giọng nói của cô giáo.

Dần dần, tôi cảm thấy cơ thể mình như tan chảy ra, mềm mại và thư thái như một tấm lụa. Tâm trí tôi cũng trở nên tĩnh lặng hơn, những suy nghĩ vẩn vơ dần dần lắng xuống, nhường chỗ cho một cảm giác bình yên và thanh thản.

Tôi có cảm giác như mình đang trôi vào một không gian vô tận, không có trọng lượng, không có thời gian, không có không gian, chỉ có sự tĩnh lặng tuyệt đối. Tôi không còn cảm nhận được cơ thể mình nữa, mà chỉ còn cảm nhận được hơi thở, và giọng nói của cô giáo.

Và rồi, sau 30 phút thư giãn sâu, buổi tập yoga nidra kết thúc. Tôi từ từ mở mắt ra, và cảm thấy như mình vừa trở về từ một giấc mơ đẹp. Cơ thể tôi nhẹ bẫng, tâm trí tôi trong trẻo, và tôi cảm thấy tràn đầy năng lượng.

Không chỉ dừng lại ở buổi tập yoga, tôi còn quyết định sẽ thực hành Pratyahara trong cuộc sống hàng ngày của mình.

Tôi bắt đầu bằng việc tắt thông báo trên điện thoại và máy tính trong một vài giờ mỗi ngày. Ban đầu, tôi cảm thấy hơi bứt rứt, hơi khó chịu, vì sợ mình sẽ bỏ lỡ những tin nhắn, những cuộc gọi, hay những thông tin quan trọng. Nhưng rồi, tôi nhận ra rằng, thực ra, chẳng có gì quan trọng đến mức mà tôi không thể bỏ lỡ trong vài giờ cả. Và khi không còn bị quấy rầy bởi những tiếng chuông, những rung động, tôi cảm thấy mình tập trung hơn, làm việc hiệu quả hơn, và sáng tạo hơn rất nhiều.

Tôi cũng bắt đầu tìm kiếm những không gian yên tĩnh để trốn khỏi những ồn ào, náo nhiệt của cuộc sống. Có thể là một góc nhỏ trong nhà, một quán cà phê yên tĩnh, một công viên vắng người, hay thậm chí là… một góc nhà vệ sinh (nếu như không còn lựa chọn nào khác!). Trong những không gian đó, tôi chỉ đơn giản là ngồi im, nhắm mắt lại, hít thở sâu, và lắng nghe những gì đang diễn ra bên trong mình.

Và tôi cũng bắt đầu tập trung vào hiện tại hơn. Khi làm bất cứ việc gì, dù là ăn cơm, rửa bát, đi bộ, hay làm việc, tôi đều cố gắng tập trung hoàn toàn vào việc đó, thay vì vừa làm vừa nghĩ đến những việc khác. Tôi nhận ra rằng, khi tập trung vào hiện tại, chúng ta sẽ cảm nhận được vẻ đẹp của cuộc sống một cách trọn vẹn hơn, và chúng ta cũng sẽ làm việc hiệu quả hơn, sáng tạo hơn.

Cuối cùng, tôi học cách quan sát những cảm xúc của mình, mà không phán xét hay cố gắng thay đổi chúng. Khi tôi cảm thấy buồn, tôi không trốn tránh nỗi buồn đó, mà tôi chấp nhận nó, đối diện với nó, và tìm hiểu xem, điều gì đã khiến tôi buồn. Khi tôi cảm thấy vui, tôi không bám víu vào niềm vui đó, mà tôi tận hưởng nó, và biết ơn vì nó.

Và tất nhiên, tôi không quên chia sẻ với chị Lan về những trải nghiệm của mình. Chị ấy đã rất ấn tượng với những gì tôi đã học được, và còn khuyên tôi nên thử thêm một vài kỹ thuật Pratyahara khác, như tập trung vào một điểm cố định (trataka), lắng nghe một âm thanh duy nhất (nada yoga), hay tưởng tượng ra một hình ảnh êm đềm (visualisation).

Vậy là ngày thứ mười tám của hành trình 21 Ngày Thay Đổi đã kết thúc, và tôi – Mai, kẻ lữ hành trên con đường yoga – đã có thêm một hành trang vô cùng quý giá: Đó là Pratyahara, là nghệ thuật tắt đi những xao nhãng bên ngoài, để bật lên ánh sáng của thế giới bên trong.

Hôm nay, tôi đã không chỉ học về Pratyahara trên lý thuyết, mà còn thực hành nó trong cả buổi tập yoga, và trong cả cuộc sống thường ngày. Và tôi nhận ra rằng, Pratyahara, không phải là một khái niệm trừu tượng, xa vời, mà là một kỹ năng thiết thực, mà bất cứ ai trong chúng ta cũng có thể áp dụng được, để nâng cao chất lượng cuộc sống của mình.

Trong cuộc sống hiện đại, chúng ta thường xuyên bị bao vây bởi vô vàn những kích thích từ bên ngoài: Tiếng ồn, hình ảnh, thông tin, mạng xã hội, công việc, các mối quan hệ… Tất cả những thứ đó, nếu không được kiểm soát, sẽ khiến cho tâm trí chúng ta trở nên quá tải, mệt mỏi, và mất phương hướng. Chúng ta sẽ giống như những con rối, bị giật dây bởi những yếu tố bên ngoài, mà quên mất đi con người thật của mình, quên mất đi những giá trị thực sự của cuộc sống.

Pratyahara, chính là liều thuốc giải cho tình trạng đó. Nó là một lời nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc quay vào bên trong, lắng nghe bản thân, chăm sóc cho thế giới nội tâm của mình. Nó là một kỹ năng giúp chúng ta tạm dừng lại giữa những bộn bề, lo toan của cuộc sống, để kết nối với con người thật của mình, để tìm thấy sự bình yên và tĩnh lặng trong tâm hồn.

Và bạn biết không, thực hành Pratyahara, không hề khó như chúng ta tưởng. Nó không đòi hỏi chúng ta phải từ bỏ thế giới bên ngoài, không đòi hỏi chúng ta phải trốn vào một hang động nào đó để tu luyện. Nó chỉ đơn giản là học cách tắt đi những thứ không cần thiết, để tập trung vào những thứ thực sự quan trọng.

Đó có thể là tắt thông báo trên điện thoại trong vài giờ, để tận hưởng trọn vẹn một bữa ăn ngon, một cuộc trò chuyện thú vị, hay một cuốn sách hay. Đó có thể là dành ra vài phút mỗi ngày để ngồi yên, nhắm mắt lại, hít thở sâu, và lắng nghe những gì đang diễn ra bên trong mình. Đó có thể là từ chối một lời mời, một cuộc hẹn, một công việc, mà bạn biết rằng, nó sẽ không mang lại lợi ích gì cho bạn, mà chỉ khiến bạn thêm mệt mỏi và căng thẳng.

Pratyahara, không phải là một điểm đến, mà là một hành trình. Nó là một quá trình mà chúng ta cần phải rèn luyện mỗi ngày, mỗi giờ, mỗi phút, mỗi giây. Và tôi tin rằng, nếu chúng ta kiên trì thực hành Pratyahara, chúng ta sẽ dần dần làm chủ được tâm trí của mình, làm chủ được cuộc sống của mình, và tìm thấy được sự bình an và hạnh phúc thực sự.

ĐỌC THÊM: [P2] GIẢI MÃ CÂU NÓI: YOGA KHÔNG PHẢI LÀ ĐỂ UỐN DẺO CƠ THỂ, MÀ LÀ ĐỂ MỞ RỘNG TÂM TRÍ

Ngày mai, hành trình 21 Ngày Thay Đổi của tôi sẽ lại tiếp tục, và tôi sẽ không chỉ thực hành Pratyahara, mà còn khám phá thêm những tầng sâu khác của tâm trí, những bí mật khác của yoga.

Còn bạn thì sao? Bạn có bí quyết nào để giữ cho tâm mình luôn bình yên và tĩnh lặng trước những xao động của cuộc sống không? Bạn có cách nào để tắt đi những tiếng ồn bên ngoài, và bật lên tiếng nói bên trong không?

Hãy chia sẻ với tôi và những độc giả khác bằng cách comment bên dưới nhé! Biết đâu, bí quyết của bạn sẽ trở thành nguồn cảm hứng, nguồn động lực cho một ai đó, và giúp họ tìm thấy được con đường đến với sự bình yên và hạnh phúc thì sao?

Hẹn gặp lại các bạn vào ngày mai, với những câu chuyện mới, những bài học mới, và những trải nghiệm mới, trên hành trình thay đổi không ngừng nghỉ này nhé!

ĐỌC TIẾP: 21 NGÀY THAY ĐỔI: [NGÀY 19]: NHÌN GƯƠNG KHÔNG CHỈ THẤY DÁNG HÌNH, MÀ CÒN THẤY… MỘT CON NGƯỜI KHÁC!